Bệnh lympho không Hodgkin (NHL) là một loại ung thư máu phổ biến, ảnh hưởng đến các tế bào bạch huyết của cơ thể. Bệnh này có nhiều dạng khác nhau, có thể gây ra các triệu chứng và hậu quả khác nhau. Điều trị và tỷ lệ sống sót của bệnh nhân phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm giai đoạn và loại bệnh, tuổi và sức khỏe của bệnh nhân, và hiệu quả của phương pháp điều trị.
Số người mắc NHL: NHL là loại ung thư thường gặp ở nam giới hơn nữ giới. Năm 2023, ước tính có 80.550 người (44.880 nam và 35.670 nữ) ở Hoa Kỳ sẽ được chẩn đoán mắc NHL. Tỷ lệ mắc bệnh đã giảm từ năm 2015.
Số người tử vong vì NHL: NHL là nguyên nhân gây tử vong thường gặp thứ sáu do ung thư ở cả nam và nữ. Năm 2023, ước tính có 20.180 người (11.780 nam và 8.400 nữ) sẽ tử vong vì bệnh này. Tỷ lệ sống sót đã tăng từ năm 1997, nhờ vào tiến bộ trong điều trị.
Tỷ lệ sống sót của NHL: Tỷ lệ sống sót của NHL được tính dựa trên khả năng sống sót của người bệnh so với người không mắc bệnh trong một khoảng thời gian nhất định sau khi được chẩn đoán hoặc bắt đầu điều trị. Tỷ lệ sống sót trong 5 năm cho NHL ở Hoa Kỳ là 74%. Tỷ lệ này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm giai đoạn và loại bệnh, tuổi và sức khỏe của bệnh nhân, và hiệu quả của phương pháp điều trị.
Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết hơn về NHL, các yếu tố liên quan đến bệnh, và các nguồn tham khảo để bạn có thể tìm hiểu thêm.
Giới thiệu về NHL
NHL là một loại ung thư máu, xuất phát từ các tế bào lympho (hay còn gọi là lymphocyte). Các tế bào lympho là một loại tế bào bạch huyết, có vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch của cơ thể. Các tế bào lympho được sản xuất trong xương tủy và di chuyển qua các mạch máu và hệ thống lymphatic (hay còn gọi là hệ bạch huyết). Hệ thống lymphatic là một mạng lưới các mạch nhỏ, các nút lympho (hay còn gọi là hạch), và các cơ quan khác như lá lách, tủy xương, amidan, và tuyến giáp.
Khi các tế bào lympho biến đổi thành các tế bào ung thư, chúng sẽ phân chia và sinh sôi không kiểm soát, dẫn đến sự tích tụ của chúng trong các nút lympho hoặc các cơ quan khác. Các tế bào ung thư cũng có thể lan rộng ra các vùng khác của cơ thể, gây ra các biến chứng khác nhau.
NHL có nhiều dạng khác nhau, phân loại theo loại tế bào lympho bị ảnh hưởng (B-cell hoặc T-cell), đặc điểm hình thái của tế bào ung thư, và tốc độ phát triển của bệnh (chậm hoặc nhanh). Một số dạng NHL phổ biến nhất là:
Lympho B lớn viêm (diffuse large B-cell lymphoma hay DLBCL): Đây là dạng NHL phổ biến nhất, chiếm khoảng 30% số ca. Đây là một dạng NHL nhanh, ảnh hưởng đến các tế bào lympho B lớn. Bệnh thường gây sưng các nút lympho ở cổ, nách, hoặc bụng. Bệnh nhân có thể có các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, giảm cân, và đổ mồ hôi về đêm.
Lympho folicular (follicular lymphoma hay FL): Đây là dạng NHL chậm thứ ba phổ biến nhất, chiếm khoảng 12% số ca. Đây là một dạng NHL chậm, ảnh hưởng đến các tế bào lympho B nhỏ. Bệnh thường gây sưng các nút lympho ở cổ, nách, hoặc bụng. Bệnh nhân có thể không có triệu chứng gì trong nhiều năm. Bệnh có thể chuyển sang dạng nhanh trong một số trường hợp.
Lympho vùng trung ương (mantle cell lymphoma hay MCL): Đây là một dạng NHL hiếm, chiếm khoảng 5% số ca. Đây là một dạng NHL nhanh, ảnh hưởng đến các tế bào lympho B nhỏ. Bệnh thường gây sưng các nút lympho ở cổ, nách, hoặc bụng. Bệnh nhân có thể có các triệu chứng như tiêu chảy, đau bụng, và táo bón.
Lympho Hodgkin (Hodgkin lymphoma hay HL): Đây không phải là một dạng NHL, mà là một loại ung thư máu riêng biệt, chiếm khoảng 10% số ca. Đây là một loại ung thư có thể chậm hoặc nhanh, ảnh hưởng đến các tế bào lympho B hoặc T. Bệnh thường gây sưng các nút lympho ở cổ, ngực, hoặc nách. Bệnh nhân có thể có các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, giảm cân, và đổ mồ hôi về đêm.
Các yếu tố liên quan đến NHL
Các yếu tố sau đây có thể tăng nguy cơ mắc NHL:
Tuổi: Nguy cơ mắc NHL tăng theo tuổi. Hơn một nửa số người được chẩn đoán mắc NHL là trên 65 tuổi.
Giới tính: Nam giới có nguy cơ cao hơn nữ giới.
Chủng tộc và nguồn gốc: Người da trắng có nguy cơ cao hơn người da đen và người Mỹ gốc Á.
Nhiễm trùng: Một số loại virus và vi khuẩn có thể gây ra hoặc liên quan đến NHL. Ví dụ như virus Epstein-Barr (gây ra bệnh viêm amidan), virus viêm gan C, virus herpes loại 8 (gây ra ung thư da),
Hệ miễn dịch yếu: Người có hệ miễn dịch yếu, do bệnh hoặc do sử dụng các loại thuốc ức chế hệ miễn dịch, có nguy cơ cao hơn.
Tiếp xúc với hóa chất: Một số loại hóa chất, như các loại thuốc trừ sâu và dung môi công nghiệp, có thể tăng nguy cơ mắc NHL.
Tiếp xúc với phóng xạ: Người tiếp xúc với phóng xạ, do điều trị ung thư hoặc do tiếp xúc với phóng xạ trong môi trường, có nguy cơ cao hơn.
Điều trị NHL
Các phương pháp điều trị NHL bao gồm:
Hóa trị: Sử dụng các loại thuốc để tiêu diệt các tế bào ung thư. Có thể sử dụng một loại thuốc hoặc kết hợp nhiều loại thuốc khác nhau.
Xạ trị: Sử dụng tia X hoặc các loại tia phóng xạ khác để tiêu diệt các tế bào ung thư.
Truyền tủy xương: Thay thế tủy xương bị ảnh hưởng bằng tủy xương khỏe mạnh từ người hiến tặng hoặc từ chính bệnh nhân.
Liệu pháp miễn dịch: Sử dụng các loại thuốc để kích thích hệ miễn dịch của cơ thể tiêu diệt các tế bào ung thư hoặc để nhận diện và chặn đứng các tế bào ung thư.
Kết luận
NHL là một loại ung thư máu phổ biến, ảnh hưởng đến các tế bào bạch huyết của cơ thể. Bệnh này có nhiều dạng khác nhau, có thể gây ra các triệu chứng và hậu quả khác nhau. Điều trị và tỷ lệ sống sót của bệnh nhân phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm giai đoạn và loại bệnh, tuổi và sức khỏe của bệnh nhân, và hiệu quả của phương pháp điều trị. Việc hiểu rõ về NHL và các yếu tố liên quan đến bệnh sẽ giúp chúng ta có thể phòng ngừa và điều trị bệnh hiệu quả hơn.
Dịch bởi Phương Quyên & nhóm tại Đại Học Stanford (USA).
Nguồn tham khảo
American Cancer Society. Cancer Facts & Figures 2023. Atlanta: American Cancer Society; 2023.
National Cancer Institute. SEER Cancer Statistics Review, 1975-2023. Bethesda, MD: National Cancer Institute; 2023.
