Ung thư phổi là loại ung thư thường gặp nhất ở nam giới và thứ hai ở nữ giới về số ca mắc mới trên thế giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2020 có khoảng 2,2 triệu ca mắc mới và 1,8 triệu ca tử vong do ung thư phổi. Điều trị ung thư phổi đòi hỏi sự hợp tác của nhiều chuyên gia y tế từ các lĩnh vực khác nhau, nhằm cung cấp phương pháp điều trị tốt nhất và phù hợp nhất với từng bệnh nhân.
Có hai loại ung thư phổi chính là ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) và ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC), có đặc điểm và cách điều trị khác nhau.
Phương pháp điều trị ung thư phổi phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại ung thư, giai đoạn ung thư, vị trí và kích thước của khối u, sức khỏe tổng quát và sự chấp nhận của bệnh nhân đối với các thuốc, thủ thuật hoặc liệu pháp.
Các phương pháp điều trị ung thư phổi thông dụng gồm có: phẫu thuật, xạ trị, hóa trị, miễn dịch trị liệu và liệu pháp hướng mục tiêu. Có thể kết hợp nhiều phương pháp điều trị với nhau để đạt hiệu quả cao hơn.
Mục tiêu của điều trị ung thư phổi là loại bỏ hoặc kiểm soát được các tế bào ung thư, giảm thiểu các triệu chứng và biến chứng, cải thiện chất lượng sống và kéo dài tuổi thọ của bệnh nhân.
Các loại ung thư phổi
Ung thư phổi được chia thành hai loại chính là ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) và ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC). Loại này chiếm khoảng 80-85% số ca mắc ung thư phổi, trong khi loại kia chiếm khoảng 15-20%. Mỗi loại có đặc điểm lâm sàng, sinh học và diễn tiến khác nhau, do đó cần có cách tiếp cận điều trị riêng biệt.
Loại Ung thư phổi
NSCLC (Ung thư phổi không tế bào nhỏ)
SCLC (Ung thư phổi tế bào nhỏ)
Tỉ lệ mắc phổ biến
80-85% số ca mắc ung thư phổi
15-20% số ca mắc ung thư phổi
Đặc điểm chính
Có ba loại chính: Ung thư biểu mô vẩy, Ung thư biểu mô tuyến, Ung thư lớn.
Thường liên quan đến hút thuốc lá và lan rộng nhanh chóng.
Giai đoạn của bệnh
Giai đoạn I, Giai đoạn II, Giai đoạn III, Giai đoạn IV
Giai đoạn giới hạn, Giai đoạn rộng
Phương pháp điều trị phổ biến
Phẫu thuật, Xạ trị, Hóa trị, Miễn dịch trị liệu, Liệu pháp hướng mục tiêu
Hóa trị, Xạ trị, Miễn dịch trị liệu
Ung thư phổi không tế bào nhỏ
Ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) là một nhóm các loại ung thư có nguồn gốc từ các tế bào biểu mô của phổi. Có ba loại NSCLC chủ yếu là:
Ung thư biểu mô vẩy: xuất hiện từ các tế bào biểu mô vẩy của niêm mạc đường hô hấp. Loại này chiếm khoảng 25-30% số ca NSCLC. Thường liên quan đến việc hút thuốc lá và có xu hướng lan rộng vào các hạch bạch huyết.
Ung thư biểu mô tuyến: xuất hiện từ các tế bào biểu mô tuyến của niêm mạc đường hô hấp. Loại này chiếm khoảng 40% số ca NSCLC. Thường gặp ở người không hút thuốc lá hoặc ít hút thuốc lá và có xu hướng lan rộng vào các cơ quan khác.
Ung thư lớn: xuất hiện từ các tế bào biểu mô lớn của niêm mạc đường hô hấp. Loại này chiếm khoảng 10-15% số ca NSCLC. Thường gặp ở người hút thuốc lá nhiều và có xu hướng lan rộng vào các cơ quan khác.
Điều trị NSCLC dựa vào giai đoạn của bệnh. Giai đoạn của NSCLC được xác định dựa vào kích thước của khối u, sự lan rộng vào các hạch bạch huyết hoặc các cơ quan khác. Có bốn giai đoạn chính của NSCLC:
Giai đoạn I: Khối u có kích thước nhỏ (không quá 5 cm) và chỉ nằm trong một phần của một lá phổi. Không có sự lan rộng vào các hạch bạch huyết hoặc các cơ quan khác.
Giai đoạn II: Khối u có kích thước lớn hơn (từ 5 cm đến 7 cm) hoặc đã lan rộng vào các mô xung quanh trong lá phổi hoặc vào các hạch bạch huyết gần đó. Không có sự lan rộng vào các cơ quan khác.
Giai đoạn III: Khối u có kích thước rất lớn (hơn 7 cm) hoặc đã lan rộng vào các mô xung quanh ngoài lá phổi hoặc vào các hạch bạch huyết xa hơn. Không có sự lan rộng vào các cơ quan khác.
Giai đoạn IV: Khối u đã lan rộng vào lá phổi kia hoặc vào các cơ quan khác như gan, não, xương hoặc thận.
Phương pháp điều trị NSCLC thông dụng gồm:
Phẫu thuật: là việc cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ lá phổi có khối u. Phẫu thuật chỉ được áp dụng cho những bệnh nhân có sức khỏe tốt và không có sự lan rộng của khối u ra ngoài lá
phổi. Phẫu thuật có thể kết hợp với xạ trị hoặc hóa trị để tiêu diệt các tế bào ung
thư còn sót lại sau khi cắt bỏ.
Xạ trị: là việc sử dụng tia X hoặc các loại tia năng lượng cao khác để tiêu diệt hoặc ngăn chặn sự sinh sản của các tế bào ung thư. Xạ trị có thể được áp dụng cho những bệnh nhân không được chỉ định phẫu thuật hoặc không muốn phẫu thuật. Xạ trị cũng có thể được áp dụng sau khi đã tiến hành phẫu thuật để ngăn ngừa tái phát của khối u. Ngoài ra, xạ trị còn được áp dụng để giảm thiểu các triệu chứng do khối u gây ra, ví dụ như đau, ho, khó thở hoặc chảy máu. Xạ trị có thể gây ra một số tác dụng phụ như viêm da, mất tóc, mệt mỏi, nhiễm trùng hoặc loét miệng.
Hóa trị: là việc sử dụng các loại thuốc để tiêu diệt hoặc ngăn chặn sự sinh sản của các tế bào ung thư. Hóa trị có thể được áp dụng cho những bệnh nhân có khối u đã lan rộng ra ngoài lá phổi hoặc có nguy cơ tái phát sau khi đã phẫu thuật hoặc xạ trị. Hóa trị cũng có thể được áp dụng để giảm thiểu các triệu chứng do khối u gây ra, ví dụ như đau, ho, khó thở hoặc chảy máu. Hóa trị có thể gây ra một số tác dụng phụ như mất tóc, buồn nôn, nôn mửa, mệt mỏi, nhiễm trùng hoặc thiếu máu.
Miễn dịch trị liệu: là việc sử dụng các loại thuốc để kích hoạt hệ miễn dịch của cơ thể để nhận biết và tiêu diệt các tế bào ung thư. Miễn dịch trị liệu có thể được áp dụng cho những bệnh nhân có khối u đã lan rộng ra ngoài lá phổi hoặc không đáp ứng với hóa trị. Miễn dịch trị liệu có thể gây ra một số tác dụng phụ như phát ban, ngứa, tiêu chảy, viêm gan hoặc viêm phổi.
Liệu pháp hướng mục tiêu: là việc sử dụng các loại thuốc để tấn công các đặc điểm cụ thể của các tế bào ung thư. Liệu pháp hướng mục tiêu có thể được áp dụng cho những bệnh nhân có khối u có các đột biến gen nhất định. Liệu pháp hướng mục tiêu có thể gây ra một số tác dụng phụ như cao huyết áp, xuất huyết, nổi mụn hoặc viêm da.
Ung thư phổi tế bào nhỏ
Ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC) là một loại ung thư có nguồn gốc từ các tế bào biểu mô của phổi. Loại này chiếm khoảng 15-20% số ca mắc ung thư phổi. Thường liên quan đến việc hút thuốc lá và có xu hướng lan rộng nhanh chóng vào các hạch bạch huyết hoặc các cơ quan khác.
Điều trị SCLC dựa vào giai đoạn của bệnh. Giai đoạn của SCLC được xác định dựa vào sự lan rộng của khối u. Có hai giai đoạn chính của SCLC:
Giai đoạn giới hạn: Khối u chỉ nằm trong một lá phổi và có thể đã lan rộng vào các hạch bạch huyết gần đó. Không có sự lan rộng vào lá phổi kia hoặc các cơ quan khác.
Giai đoạn rộng: Khối u đã lan rộng vào lá phổi kia hoặc vào các cơ quan khác như gan, não, xương hoặc thận.
Phương pháp điều trị SCLC thông dụng gồm:
Hóa trị: là việc sử dụng các loại thuốc để tiêu diệt hoặc ngăn chặn sự sinh sản của các tế bào ung thư. Hóa trị là điều trị chính cho SCLC vì loại ung thư này thường lan rộng nhanh chóng và không thể được cắt bỏ bằng phẫu thuật. Hóa trị có thể kết hợp với xạ trị hoặc miễn dịch trị liệu để đạt hiệu quả cao hơn.
Xạ trị: là việc sử dụng tia X hoặc các loại tia năng lượng cao khác để tiêu diệt hoặc ngăn chặn sự sinh sản của các tế bào ung thư. Xạ trị có thể được áp dụng cho những bệnh nhân ở giai đoạn giới hạn để tiêu diệt khối u trong lá phổi và ngăn ngừa tái phát. Xạ trị cũng có thể được áp dụng cho những bệnh nhân ở giai đoạn rộng để giảm thiểu các triệu chứng do khối u gây ra, ví dụ như đau, ho, khó thở hoặc chảy máu. Ngoài ra, xạ trị còn được áp dụng cho não để ngăn ngừa sự lan rộng của khối u vào não.
Miễn dịch trị liệu: là việc sử dụng các loại thuốc để kích hoạt hệ miễn dịch của cơ thể để nhận biết và tiêu diệt các tế bào ung thư. Miễn dịch trị liệu có thể được áp dụng cho những bệnh nhân ở giai đoạn rộng khi đã điều trị bằng hóa trị và xạ trị. Miễn dịch trị liệu có
thể gây ra một số tác dụng phụ như phát ban, ngứa, tiêu chảy, viêm gan hoặc viêm phổi.
Kết luận
Ung thư phổi là một căn bệnh nan y và nguy hiểm. Điều trị ung thư phổi yêu cầu sự can thiệp kịp thời và hiệu quả của nhiều phương pháp điều trị khác nhau. Mỗi loại ung thư phổi và mỗi
giai đoạn của bệnh đều có cách điều trị riêng biệt và phù hợp.
Bệnh nhân cần được tư vấn và lựa chọn điều trị theo ý muốn và sức khỏe của mình. Mục tiêu của điều trị ung thư phổi là loại bỏ hoặc kiểm soát được các tế bào ung thư, giảm thiểu các triệu
chứng và biến chứng, cải thiện chất lượng sống và kéo dài tuổi thọ của bệnh nhân.
Dịch bởi Phương Quyên & nhóm tại Đại Học Stanford (USA).
