Bruxism là một tình trạng khi bạn nghiến răng, nghiến răng hoặc kẹp hàm một cách vô thức khi bạn đang thức hoặc khi bạn đang ngủ. Bruxism có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe như đau hàm, đau mặt, đau cổ, răng bị mòn hoặc vỡ và giảm chất lượng giấc ngủ. Bài viết này sẽ giới thiệu về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị bruxism.
Nguyên nhân của bruxism không rõ ràng, nhưng có thể liên quan đến stress, lo âu, vấn đề giấc ngủ, thuốc antidepressant, hút thuốc lá, uống rượu và sử dụng ma túy.
Triệu chứng của bruxism bao gồm nghiến răng hoặc kẹp hàm trong khi thức hoặc ngủ, đau hàm, mặt hoặc cổ, răng bị mòn hoặc vỡ, đau đầu, đau tai và giấc ngủ kém.
Điều trị bruxism có thể bao gồm việc sử dụng miệng giả hoặc miệng cứng để bảo vệ răng khỏi bị hư hại trong khi ngủ, tìm cách giảm stress và lo âu, cải thiện chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt và tư vấn với bác sĩ nếu cần thiết.
Bruxism là gì và làm thế nào để điều trị?
Bruxism là một tình trạng khá phổ biến trong cộng đồng. Có hai loại bruxism là bruxism tỉnh thức và bruxism ngủ. Theo một số nghiên cứu, tỷ lệ xuất hiện của bruxism tỉnh thức dao động từ 22% đến 31%, còn bruxism ngủ thì khoảng 12,8% trong dân số chung. Bruxism có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng bruxism ngủ thường giảm khi trưởng thành, trong khi bruxism tỉnh thức có thể không giảm theo tuổi tác. Bruxism có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe cho người bệnh và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, như đau cơ hàm, đau đầu, răng nhạy cảm, mòn răng và hư hại các phục hình răng.
Nguyên nhân của bruxism
Không có một nguyên nhân cụ thể nào được xác định cho bruxism. Tuy nhiên, có một số yếu tố có thể tăng nguy cơ mắc bệnh này. Một số yếu tố này là:
Stress và lo âu: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất của bruxism. Khi bạn căng thẳng hoặc lo lắng, bạn có thể kẹp hàm hoặc nghiến răng để giải tỏa áp lực.
Vấn đề giấc ngủ: Nếu bạn có chứng ngáy hoặc thoái hóa khí quản (sleep apnea), bạn có thể nghiến răng hoặc kẹp hàm trong khi ngủ để duy trì luồng không khí.
Thuốc antidepressant: Một số loại thuốc chống trầm cảm như selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) có thể gây ra bruxism. Đây là do thuốc này ảnh hưởng đến hệ thống dẫn truyền thần kinh trong não.
Hút thuốc lá, uống rượu và sử dụng ma túy: Những thói quen này có thể kích thích não và gây ra bruxism. Đặc biệt là ma túy như ecstasy và cocaine có thể gây ra bruxism nghiêm trọng.
Đặc điểm cá nhân: Một số người có tính cách căng thẳng, cạnh tranh hoặc hung hăng có xu hướng mắc bruxism hơn. Ngoài ra, một số người có cấu trúc răng hoặc hàm không phù hợp cũng có thể gây ra bruxism.
Triệu chứng của bruxism
Bruxism có thể xảy ra khi bạn đang thức (awake bruxism) hoặc khi bạn đang ngủ (sleep bruxism). Bruxism khi ngủ được coi là một loại rối loạn chuyển động liên quan đến giấc ngủ. Một số triệu chứng của bruxism là:
Nghiến răng hoặc kẹp hàm trong khi thức hoặc ngủ: Bạn có thể không nhận ra rằng bạn đã làm điều này cho đến khi ai đó cho bạn biết. Nghiến răng có thể phát ra tiếng ồn khó chịu cho người ngủ cùng.
Đau hàm, mặt hoặc cổ: Khi bạn kẹp hàm hay nghiến răng quá mức, bạn có thể gây căng thẳng cho các cơ và khớp của miệng. Điều này có thể dẫn đến viêm khớp temporomandibular (TMD), một tình trạng gây ra các triệu chứng như đau hàm, khó há miệng hay tiếng kêu lạch cạch khi di chuyển hàm.
Răng bị mòn hoặc vỡ: Khi bạn nghiến răng liên tục, bạn có thể làm mòn lớp men bảo vệ răng của bạn. Điều này có thể gây ra các vấn đề như răng bị nhạy cảm hay sâu, răng bị vỡ hay mất và lỗ hổng hay nứt nẻ trên răng hay nha khoa.
Đau đầu: Bruxism có thể gây ra các loại đau đầu như đau nửa đầu hay căng thẳng do căng cơ hay áp lực lên các khớp của miệng.
Đau tai: Bruxism có thể gây ra cảm giác đau tai do áp lực lên các khớp gần tai. Tuy nhiên, bruxism không ảnh hưởng đến khả năng nghe của bạn.
Giấc ngủ kém: Bruxism có thể làm gián đoạn giấc ngủ của bạn và của người ngủ cùng. Nếu bạn không ngủ đủ hay sâu giấc, bạn có thể bị mệt mỏi hay buồn ngủ trong ngày.
Phương pháp điều trị bruxism
Bruxism không phải lúc nào cũng cần điều trị. Tùy vào mức độ và tần suất của triệu chứng, bạn có thể chọn phương pháp điều trị phù hợp cho mình. Một số phương pháp điều trị bruxism là:
Sử dụng miệng giả hoặc miệng cứng: Đây là những thiết bị được nha sĩ làm cho bạn để bạn đeo vào miệng khi ngủ. Chúng giúp bảo vệ răng khỏi bị hư hại do nghiến răng hoặc kẹp hàm. Miệng giả làm bằng nhựa mềm và có thể điều chỉnh được. Miệng cứng làm bằng nhựa cứng hoặc kim loại và có thể giúp giảm cường độ của nghiến răng hoặc kẹp hàm.
Tìm cách giảm stress và lo âu: Nếu bạn nghi ngờ rằng bruxism của bạn có liên quan đến tâm lý, bạn có thể thử một số phương pháp thư giãn như hít thở sâu, nghe nhạc, tập thể dục hoặc thiền. Bạn cũng có thể tìm kiếm sự giúp đỡ của chuyên gia tâm lý nếu bạn cảm thấy stress hoặc lo âu quá mức.
Cải thiện chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt: Bạn có thể hạn chế hoặc tránh hút thuốc lá, uống rượu và sử dụng ma túy vì chúng có thể gây ra bruxism. Bạn cũng nên tránh ăn những thức ăn cứng hay kẹo cao su vì chúng có thể kích thích cơ hàm của bạn. Bạn nên duy trì một lịch trình ngủ ổn định và tạo một môi trường ngủ thoải mái để cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Tư vấn với bác sĩ: Nếu bruxism của bạn có liên quan đến vấn đề giấc ngủ như ngáy hoặc thoái hóa khí quản, bạn nên đi khám và điều trị các bệnh này. Nếu bruxism của bạn có liên quan đến thuốc antidepressant, bạn nên báo cho bác sĩ biết và xem xét việc thay đổi liều lượng hoặc loại thuốc.
Kết luận
Bruxism là một tình trạng khi bạn nghiến răng hoặc kẹp hàm một cách vô thức khi bạn đang thức hoặc khi bạn đang ngủ. Bruxism có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe như đau hàm, đau mặt, đau cổ, răng bị mòn hoặc vỡ và giảm chất lượng giấc ngủ. Nguyên nhân của bruxism không rõ ràng, nhưng có thể liên quan đến stress, lo âu, vấn đề giấc ngủ, thuốc antidepressant, hút thuốc lá, uống rượu và sử dụng ma túy. Điều trị bruxism có thể bao gồm việc sử dụng miệng giả hoặc miệng cứng để bảo vệ răng khỏi bị hư hại trong khi ngủ, tìm cách giảm stress và lo âu, cải thiện chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt và tư vấn với bác sĩ nếu cần thiết. Nếu bạn nghi ngờ rằng bạn mắc bruxism, bạn nên đi khám nha sĩ hoặc bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Dịch bởi Phương Quyên & nhóm tại Đại Học Stanford (USA).
