Bạn có bao giờ bị ám ảnh bởi một bài hát không thể ngừng nhắc lại trong đầu? Đó là hiện tượng gọi là giun tai (earworm), và nó có thể tiết lộ nhiều điều về sức khỏe của bạn. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu về nguyên nhân, hậu quả và cách khắc phục giun tai, cũng như những lợi ích bất ngờ mà nó mang lại.
Giun tai là hiện tượng một đoạn nhạc hay một giai điệu lặp đi lặp lại trong đầu người nghe.
Giun tai có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân, như nghe nhạc quá nhiều, quá lâu, quá to; hoặc do nhạc có tính gây nghiện cao, dễ nhớ; hoặc do trạng thái tâm lý của người nghe.
Giun tai có thể gây ra những hậu quả tiêu cực, như khó tập trung, mất ngủ, căng thẳng, lo âu; hoặc những hậu quả tích cực, như tăng cường trí nhớ, sáng tạo, tâm trạng.
Có nhiều cách để khắc phục giun tai, như nghe một bài hát khác, làm một việc gì đó khác thú vị, thư giãn; hoặc chấp nhận và tận hưởng nó.
Giun tai là gì?
Giun tai là một thuật ngữ không chính thức để chỉ hiện tượng một đoạn nhạc hay một giai điệu lặp đi lặp lại trong đầu người nghe. Nó có thể xảy ra khi bạn vừa mới nghe một bài hát hay khi bạn không còn nghe nữa. Nó có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ hay thậm chí vài ngày. Nó có thể là một bài hát bạn yêu thích hoặc ghét, hoặc một bài hát bạn không biết tên.
Giun tai không phải là một căn bệnh hay rối loạn tâm thần. Nó là một hiện tượng phổ biến và bình thường ở hầu hết mọi người. Theo một nghiên cứu của Đại học Goldsmiths ở London, khoảng 90% người trưởng thành và 80% trẻ em từ 6 đến 10 tuổi đã trải qua giun tai ít nhất một lần trong đời.
Nguyên nhân của giun tai
Có nhiều yếu tố có thể gây ra giun tai. Một trong số đó là liên quan đến chất lượng và số lượng của âm nhạc:
Nếu bạn nghe âm nhạc quá nhiều, quá lâu hoặc quá to, bạn có thể làm cho não bộ của bạn quen với những âm thanh đó và khó thoát ra.
Ngoài ra, nếu bạn nghe những bài hát có tính gây nghiện cao, như có nhịp điệu sôi động, lời ca dễ nhớ, hoặc có liên quan đến ký ức hay cảm xúc của bạn, bạn cũng có thể bị giun tai.
Một yếu tố khác là liên quan đến trạng thái tâm lý của bạn:
Nếu bạn đang căng thẳng, lo âu, buồn chán hay mệt mỏi, bạn có thể bị giun tai nhiều hơn. Đó là vì não bộ của bạn cần một cách để giải tỏa áp lực hay tìm kiếm niềm vui.
Ngược lại, nếu bạn đang hạnh phúc, thoải mái hay hứng thú với một việc gì đó, bạn có thể bị giun tai ít hơn. Đó là vì não bộ của bạn đã có đủ kích thích và không cần thêm âm nhạc.
Hậu quả của giun tai
Giun tai có thể mang lại cho bạn những hậu quả tiêu cực hoặc tích cực, tùy thuộc vào cách bạn nhận thức và ứng phó với nó.
Một số hậu quả tiêu cực của giun tai là:
Khó tập trung: Giun tai có thể làm phiền bạn khi bạn cần suy nghĩ hay làm việc gì đó quan trọng. Nó có thể làm giảm hiệu suất công việc hay học tập của bạn.
Mất ngủ: Giun tai có thể khiến bạn khó ngủ hoặc thức dậy giữa đêm. Nó có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và sức khỏe của bạn.
Căng thẳng, lo âu: Giun tai có thể làm tăng cường những cảm xúc tiêu cực mà bạn đang có. Nó có thể làm bạn cảm thấy khó chịu, bực bội hay lo lắng.
Một số hậu quả tích cực của giun tai là:
Tăng cường trí nhớ: Giun tai có thể giúp bạn ghi nhớ những thông tin liên quan đến âm nhạc mà bạn nghe. Nó có thể làm tăng khả năng học thuộc lòng hay nhớ lại những ký ức hay kiến thức của bạn.
Sáng tạo: Giun tai có thể kích thích não bộ của bạn để tạo ra những ý tưởng mới hay biến tấu những âm thanh đã có. Nó có thể làm tăng khả năng sáng tác hay biểu diễn nghệ thuật của bạn.
Tâm trạng: Giun tai có thể làm cho bạn cảm thấy vui vẻ, hứng khởi hay yêu đời. Nó có thể làm giảm stress hay buồn phiền của bạn.
Cách khắc phục giun tai
Nếu giun tai gây ra cho bạn những phiền toái hay khó chịu, bạn có thể áp dụng một số cách sau để khắc phục:
Nghe một bài hát khác: Bạn có thể chọn một bài hát mà bạn không quen thuộc hoặc không thích lắm để thay thế cho bài hát đang bị giun tai. Bạn nên nghe bài hát mới đó từ đầu đến cuối để não bộ của bạn có thể hoàn thành chu kỳ âm nhạc và quên đi bài hát cũ.
Thư giãn: Bạn có thể thực hiện những bài tập thở sâu, thiền định, yoga hay nghe những âm thanh thiên nhiên để làm dịu não bộ và giảm căng thẳng. Bạn cũng nên giữ một lối sống lành mạnh, ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc và vận động thường xuyên.
Chấp nhận và tận hưởng: Bạn có thể coi giun tai là một món quà từ âm nhạc và cảm ơn nó đã mang lại cho bạn những cảm xúc tích cực. Bạn có thể hát theo, vỗ tay, nhún nhảy hay biểu diễn bài hát đó theo cách của bạn. Bạn cũng có thể chia sẻ nó với người khác để tạo ra sự gắn kết và niềm vui.
Kết luận
Giun tai là một hiện tượng thú vị và đa dạng của âm nhạc và não bộ. Nó có thể tiết lộ nhiều điều về sức khỏe, tính cách và sở thích của bạn. Nó cũng có thể mang lại cho bạn những lợi ích hay phiền toái khác nhau, tùy thuộc vào cách bạn đối phó với nó. Bạn có thể áp dụng một số cách để khắc phục giun tai nếu nó gây ra cho bạn những khó chịu hay làm cho bạn cảm thấy vui vẻ và hạnh phúc nếu nó mang lại cho bạn những cảm xúc tích cực.
Dịch bởi Phương Quyên & nhóm chuyên gia dinh dưỡng tại Đại Học Stanford (USA).
Williamson, V., Liikkanen, L., Jakubowski, K., & Stewart, L. (2014). Sticky tunes: how do people react to involuntary musical imagery?. PloS one, 9(1), e86170. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0086170
