Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới. Điều trị chính cho bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt là phẫu thuật, xạ trị, hoặc điều trị nội tiết tố (hormone therapy), vì nội tiết tố nam (testosterone) kích thích sự phát triển của tế bào ung thư. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể không phản ứng với điều trị này hoặc có thể tái phát sau một thời gian. Vì vậy, các nghiên cứu đang tìm kiếm các phương pháp điều trị mới và hiệu quả hơn.
Nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn, ngẫu nhiên, mở nhãn, so sánh hiệu quả của enzalutamide kết hợp với điều trị tiêu chuẩn (gồm ức chế nội tiết tố nam và docetaxel) với điều trị tiêu chuẩn đơn thuần cho bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt di căn và vẫn phản ứng với điều trị ức chế nội tiết tố nam.
Nghiên cứu bao gồm 1125 bệnh nhân từ 13 quốc gia, được theo dõi trong khoảng 34 tháng.
Kết quả cho thấy enzalutamide kết hợp với điều trị tiêu chuẩn giúp kéo dài tuổi thọ và làm chậm sự tiến triển của bệnh hơn so với điều trị tiêu chuẩn đơn thuần.
Cụ thể, tỷ lệ tử vong giảm 33% và tỷ lệ tiến triển bệnh giảm 61% trong nhóm dùng enzalutamide kết hợp so với nhóm dùng điều trị tiêu chuẩn đơn thuần.
Tuy nhiên, enzalutamide kết hợp cũng gây ra nhiều tác dụng phụ hơn, đặc biệt là khi kết hợp với docetaxel. Các tác dụng phụ thường gặp gồm mệt mỏi, buồn nôn, nôn mửa, suy giảm miễn dịch, rối loạn máu và co giật.
Thuốc điều trị ung thư tuyến tiền liệt kết hợp enzalutamide và phương pháp điều trị tiêu chuẩn cho thấy hiệu quả cao
Enzalutamide là một loại thuốc uống có khả năng ức chế hoạt động của androgen receptor (AR), một loại protein có vai trò quan trọng trong sự phát triển và duy trì của tế bào tuyến tiền liệt. Enzalutamide đã được chứng minh là có lợi cho bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt kháng castration (CRPC), tức là ung thư không còn phản ứng với điều trị ức chế nội tiết tố nam hoặc phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn. Tuy nhiên, liệu enzalutamide có hiệu quả khi kết hợp với điều trị tiêu chuẩn cho bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt di căn và vẫn phản ứng với điều trị ức chế nội tiết tố nam hay không?
Để trả lời câu hỏi này, các nhà nghiên cứu đã tiến hành một nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn, so sánh hiệu quả của enzalutamide kết hợp với điều trị tiêu chuẩn (gồm ức chế nội tiết tố nam và docetaxel, một loại thuốc hóa trị) với điều trị tiêu chuẩn đơn thuần cho bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt di căn và vẫn phản ứng với điều trị ức chế nội tiết tố nam. Kết quả nghiên cứu được công bố trên tạp chí New England Journal of Medicine vào năm 2019.
Cách thức nghiên cứu
Nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn, ngẫu nhiên, mở nhãn, so sánh hiệu quả của enzalutamide kết hợp với điều trị tiêu chuẩn (gồm ức chế nội tiết tố nam và docetaxel) với điều trị tiêu chuẩn đơn thuần cho bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt di căn và vẫn phản ứng với điều trị ức chế nội tiết tố nam.
Nghiên cứu bao gồm 1125 bệnh nhân từ 13 quốc gia, được theo dõi trong khoảng 34 tháng.
Bệnh nhân được chia thành hai nhóm: nhóm dùng enzalutamide kết hợp (563 người) và nhóm dùng điều trị tiêu chuẩn đơn thuần (562 người). Điều trị tiêu chuẩn đơn thuần gồm một trong ba loại thuốc uống khác nhau: bicalutamide, nilutamide hoặc flutamide.
Mục tiêu chính của nghiên cứu là tỷ lệ sống sót toàn bộ (OS), tức là thời gian từ khi bắt đầu nghiên cứu đến khi tử vong vì bất kỳ nguyên nhân nào. Mục tiêu phụ của nghiên cứu là tỷ lệ sống sót không tiến triển (PFS), tức là thời gian từ khi bắt đầu nghiên cứu đến khi có dấu hiệu bệnh tiến triển theo các chỉ số sinh học hoặc lâm sàng, hoặc tử vong vì bất kỳ nguyên nhân nào.
Kết quả nghiên cứu
Kết quả cho thấy enzalutamide kết hợp với điều trị tiêu chuẩn giúp kéo dài tuổi thọ và làm chậm sự tiến triển của bệnh hơn so với điều trị tiêu chuẩn đơn thuần.
Cụ thể, tỷ lệ tử vong giảm 33% và tỷ lệ tiến triển bệnh giảm 61% trong nhóm dùng enzalutamide kết hợp so với nhóm dùng điều trị tiêu chuẩn đơn thuần.
Theo ước tính của Kaplan-Meier, tỷ lệ sống sót toàn bộ sau ba năm là 80% trong nhóm dùng enzalutamide kết hợp và 72% trong nhóm dùng điều trị tiêu chuẩn đơn thuần.
Thời gian sống sót không tiến triển cũng cao hơn đáng kể trong nhóm dùng enzalutamide kết hợp. Thời gian sống sót không tiến triển theo chỉ số sinh học (PSA) là không xác định được trong nhóm dùng enzalutamide kết hợp và là 19 tháng trong nhóm dùng điều trị tiêu chuẩn đơn thuần. Thời gian sống sót không tiến triển theo chỉ số lâm sàng cũng là không xác định được trong nhóm dùng enzalutamide kết hợp và là 4 tháng trong nhóm dùng điều trị tiêu chuẩn đơn thuần.
Tác dụng phụ của enzalutamide
Tuy nhiên, enzalutamide kết hợp cũng gây ra nhiều tác dụng phụ hơn, đặc biệt là khi kết hợp với docetaxel. Các tác dụng phụ thường gặp gồm mệt mỏi, buồn nôn, nôn mửa, suy giảm miễn dịch, rối loạn máu và co giật.
Tỷ lệ ngừng điều trị do tác dụng phụ cao hơn trong nhóm dùng enzalutamide kết hợp (6%) so với nhóm dùng điều trị tiêu chuẩn đơn thuần (2%).
Tỷ lệ co giật xảy ra trong nhóm dùng enzalutamide kết hợp là 1%, trong khi không có ca co giật nào trong nhóm dùng điều trị tiêu chuẩn đơn thuần.
Kết luận
Nghiên cứu cho thấy enzalutamide kết hợp với điều trị tiêu chuẩn là một phương pháp điều trị hiệu quả cho bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt di căn và vẫn phản ứng với điều trị ức chế nội tiết tố nam.
Enzalutamide kết hợp giúp kéo dài tuổi thọ và làm chậm sự tiến triển của bệnh hơn so với điều trị tiêu chuẩn đơn thuần.
Tuy nhiên, enzalutamide kết hợp cũng gây ra nhiều tác dụng phụ hơn, đặc biệt là khi kết hợp với docetaxel. Các tác dụng phụ thường gặp gồm mệt mỏi, buồn nôn, nôn mửa, suy giảm miễn dịch, rối loạn máu và co giật.
Do đó, bệnh nhân cần được theo dõi và đánh giá kỹ lưỡng trước và trong khi sử dụng enzalutamide kết hợp để đảm bảo an toàn và hiệu quả của điều trị.
Dịch bởi Phương Quyên & nhóm tại Đại Học Stanford (USA).
Nguồn tham khảo
Davis ID, Martin AJ, Stockler MR, et al. Enzalutamide with standard first-line therapy in metastatic prostate cancer. N Engl J Med. 2019;381(2):121-131. doi:10.1056/NEJMoa1903835
