Bài viết này Quyên sẽ so sánh chi tiết sự khác biệt giữa chuyên gia dinh dưỡng – dietitian và nhà dinh dưỡng – nutritionist, hai loại chuyên gia về thực phẩm và dinh dưỡng. Đây là hai thuật ngữ khi dịch ra tiếng Việt rất dễ bị nhầm lẫn, cứ tưởng là giống nhau nhưng thật ra là rất khác nhau.
Lưu ý: Đây là một bài viết rất dài, bạn nên đọc kỹ phần tóm tắt trước khi đi vào phần nội dung chính.
Chuyên gia dinh dưỡng là người có bằng cấp và chứng chỉ về khoa học thực phẩm, dinh dưỡng và sự ảnh hưởng của chúng đến sức khỏe con người.
Chuyên gia dinh dưỡng có thể cung cấp liệu pháp dinh dưỡng y tế và tư vấn dinh dưỡng căn cứ vào nhu cầu của từng cá nhân.
Nhà dinh dưỡng (nutritionist):
Nhà dinh dưỡng là người có kiến thức về dinh dưỡng nhưng có thể không có bằng cấp hoặc chứng chỉ chính thức.
Nhà dinh dưỡng có thể giúp đỡ mọi người lựa chọn các lựa chọn ăn uống lành mạnh nhưng không được phép điều trị các bệnh lý liên quan đến dinh dưỡng nếu không có bằng cấp.
Photo by Gustavo Fring from Pexels.
Để trở thành một chuyên gia dinh dưỡng hoặc nhà dinh dưỡng, bạn cần phải tuân theo các quy định và yêu cầu của quốc gia hoặc tổ chức bạn muốn làm việc.
Bảng so sánh công tác giữa chuyên gia dinh dưỡng và nhà dinh dưỡng
Giới thiệu
Bạn có thể tự hỏi điều gì xác định chuyên môn thực sự về dinh dưỡng.
Có lẽ bạn đã nghe các thuật ngữ “nutritionist”, tạm dịch là “nhà dinh dưỡng” và “dietitian” – tạm dịch là “chuyên gia dinh dưỡng” và bối rối về ý nghĩa của chúng.
Bài viết này xem xét sự khác biệt giữa chuyên gia dinh dưỡng và nhà dinh dưỡng, những gì họ làm và chương trình đào tạo cần thiết để họ đạt được những chứng chỉ cần thiết cho công việc.
Bạn có thể tự hỏi điều gì làm nên chuyên môn thực sự về dinh dưỡng.
Lưu ý: ở đây Quyên chỉ dùng “nhà dinh dưỡng” và “chuyên gia dinh dưỡng” để tiện cho việc so sánh trong bài viết này. Thực tế ở Việt Nam, hai thuật ngữ này được sử dụng thay thế cho nhau, và cũng không có nhiều sự phân biệt giữa hai thuật ngữ này.
Bài viết này Quyên chủ yếu tập trung vào các định nghĩa và quy định tại Hoa Kỳ và chỉ giải quyết các vấn đề quốc tế ở một mức độ nhỏ.
Nhiệm vụ của một chuyên gia dinh dưỡng – dietitian
Tại Hoa Kỳ và nhiều quốc gia khác, một chuyên gia dinh dưỡng (tiếng Anh: dietitian) là một chuyên viên y tế được cấp giấy phép để đánh giá, chẩn đoán và điều trị các vấn đề dinh dưỡng. Họ có trình độ cao về dinh dưỡng học – khoa học về thực phẩm, dinh dưỡng và tác động của chúng đến sức khỏe con người.
Thông qua quá trình đào tạo chuyên sâu, các chuyên gia dinh dưỡng có đủ chuyên môn để cung cấp các liệu pháp điều trị thông qua chế độ dinh dưỡng dựa trên các bằng chứng khoa học thực nghiệm và có thể tư vấn dinh dưỡng được tuỳ chỉnh để đáp ứng phù hợp nhu cầu của từng cá nhân.
Họ có đủ năng lực để làm việc trong nhiều môi trường khác nhau, bao gồm bệnh viện, phòng khám ngoại trú, các cơ quan nghiên cứu hoặc tổ chức cộng đồng tại địa phương.
Yêu cầu về bằng cấp và chứng chỉ
Để đạt được chứng chỉ Registered Dietitian (RD) hoặc Registered Dietitian Nutritionist (RDN), một người cần phải hoàn thành các tiêu chí được đặt ra bởi các cơ quan quản lý như Hội Dinh dưỡng và Chế độ ăn uống (AND) tại Hoa Kỳ hoặc Hiệp hội Dinh dưỡng của Úc.
Ngoài ra, ở một số quốc gia, người ta có thể đạt được danh hiệu “nhà dinh dưỡng đăng ký – registered nutritionist”, tương đương với “chuyên gia dinh dưỡng đăng ký – registered dietitian” và yêu cầu chứng chỉ từ một cơ quan quản lý.
Đây là các tổ chức chuyên nghiệp giám sát lĩnh vực dinh dưỡng ở các quốc gia tương ứng của họ.
Hai chứng chỉ RD và RDN có thể sử dụng thay thế cho nhau. Tuy nhiên, RDN là một danh hiệu mới hơn. Những ai muốn làm chuyên gia dinh dưỡng có thể lựa chọn chứng chỉ nào họ muốn sử dụng để học và thi.
Để đạt được các chứng chỉ này, những ai muốn làm chuyên gia dinh dưỡng cần phải trước tiên có bằng cử nhân hoặc tương đương từ một chương trình được công nhận tại một trường đại học hoặc cao đẳng.
Thường thì điều này đòi hỏi một bằng cử nhân khoa học, bao gồm các khóa học về sinh học, vi sinh vật học, hóa học hữu cơ và vô cơ, sinh hóa, giải phẫu và sinh lý học, cũng như các khóa học dinh dưỡng chuyên sâu.
Từ ngày 1 tháng 1 năm 2024, tất cả các sinh viên dinh dưỡng ở Hoa Kỳ cũng phải có bằng cử nhân để đủ điều kiện dự thi Hội đồng RD. Ngoài giáo dục chính quy, tất cả sinh viên dinh dưỡng ở Hoa Kỳ phải đăng ký và được chọn tham gia chương trình thực tập cạnh tranh được công nhận bởi Hội đồng Chứng nhận Giáo dục về Dinh dưỡng và Chế độ ăn uống (ACEND).
Các chương trình thực tập tương tự có thể được yêu cầu ở các quốc gia khác.
Thường thì chương trình thực tập sẽ giúp sinh viên được tiếp cận với 900-1.200 giờ thực hành được giám sát và không được trả lương trải qua 4 lĩnh vực chính, tuân thủ cẩn thận các yêu cầu năng lực hoặc các mảng học tập cụ thể, được bổ sung bởi các dự án sâu hơn và các trường hợp nghiên cứu ngoài giờ thực hành.
Hơn nữa, sinh viên thường phải vượt qua một kỳ thi kết thúc giống như nội dung của kỳ thi Hội đồng trước khi hoàn thành chương trình thực tập. Việc hoàn thành thành công các yêu cầu này sẽ đủ điều kiện cho họ để tham gia kỳ thi Hội đồng.
Cuối cùng, một sinh viên dinh dưỡng đã vượt qua kỳ thi Hội đồng sẽ có thể đăng ký để trở thành một nhà dinh dưỡng đăng ký hoặc chuyên gia dinh dưỡng đăng ký.
Như vậy, để trở thành một nhà dinh dưỡng đăng ký hoặc chuyên gia dinh dưỡng đăng ký, một người phải hoàn thành nhiều bước đó là đạt bằng cử nhân hoặc tương đương, đăng ký và hoàn thành chương trình thực tập cạnh tranh được công nhận, và đạt được chứng chỉ RD hoặc RDN thông qua kỳ thi Hội đồng. Việc đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt này giúp đảm bảo rằng những chuyên gia dinh dưỡng đăng ký hoặc nhà dinh dưỡng đăng ký có đầy đủ kiến thức và kỹ năng cần thiết để cung cấp dinh dưỡng và chế độ ăn uống phù hợp cho bệnh nhân của mình.
Cấp phép
Để có được chứng chỉ chuyên gia dinh dưỡng được chứng nhận, bạn cần phải thi đỗ kỳ thi quốc gia. Hơn nữa, 13 bang ở Hoa Kỳ, bao gồm Rhode Island, Alabama và Nebraska, yêu cầu chuyên gia dinh dưỡng phải có giấy phép để hành nghề. Các bang còn lại hoặc không quy định nghề này hoặc cung cấp chứng chỉ hoặc giấy phép tùy chọn của bang. Quá trình cấp phép đôi khi có thêm yêu cầu khác, như thi đỗ kỳ thi luật pháp. Mục đích của điều này là để đảm bảo rằng chuyên gia dinh dưỡng tuân thủ một quy tắc ứng xử để bảo vệ an toàn của công chúng. Chuyên gia dinh dưỡng cũng phải tiếp tục học tập chuyên môn bằng cách hoàn thành các khoá học bồi dưỡng, giúp họ cập nhật với lĩnh vực luôn thay đổi.
Các loại hình chuyên gia dinh dưỡng khác nhau
Có bốn lĩnh vực chính mà chuyên gia dinh dưỡng hoạt động bao gồm lâm sàng, quản lý dịch vụ thực phẩm, cộng đồng và nghiên cứu.
Photo by SAULO LEITE from Pexels.
Những chuyên gia dinh dưỡng lâm sàng là những người làm việc trong môi trường bệnh viện nội trú.
Những chuyên gia dinh dưỡng ngoại trú cũng có thể làm việc trong bệnh viện hoặc phòng khám, nhưng họ làm việc với những người không được nhập viện và thường bệnh nhẹ. Cả chuyên gia dinh dưỡng nội trú và ngoại trú đều hỗ trợ cho đội ngũ y tế để điều trị nhiều bệnh lý cấp tính và mãn tính.
Những chuyên gia dinh dưỡng tại các cơ sở chăm sóc dài hạn cũng có thể giám sát dinh dưỡng của những người bị các bệnh lý nghiêm trọng cần chăm sóc liên tục. Họ tuân theo các tiêu chuẩn thực hành và mô tả tiền sử bệnh và tình trạng hiện tại của bệnh nhân, bao gồm kết quả xét nghiệm và lịch sử cân nặng. Điều này cho phép họ đánh giá các nhu cầu cấp tính, ưu tiên các điều kiện đe dọa tính mạng. Cả chuyên gia dinh dưỡng nội trú và ngoại trú cũng tư vấn dinh dưỡng cho những người có nhu cầu đặc biệt, như những người mới phẫu thuật, đang điều trị ung thư hoặc bị bệnh mãn tính như tiểu đường hoặc bệnh thận.
Trong môi trường ngoại trú, họ cung cấp các dịch vụ tư vấn dinh dưỡng sâu hơn nhằm đạt được mục tiêu hướng đến dinh dưỡng dài hạn.
Ngoài ra, chuyên gia dinh dưỡng cũng có thể làm việc ở các môi trường khác như bệnh viện nghiên cứu, trường đại học hoặc quản lý dịch vụ thực phẩm. Họ có thể tham gia bảo vệ các chính sách công cộng và cung cấp chuyên môn trong môi trường cộng đồng. Chẳng hạn như các khu học tập hoặc các tổ chức y tế công cộng như Phụ nữ, Trẻ em và Các chương trình dinh dưỡng cho gia đình (WIC) hoặc Chương trình Chăm sóc Tạm trú (Foster Care), các nhà dinh dưỡng cộng đồng có thể thiết kế và triển khai các chương trình nhằm đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của những nhóm dân số thay vì từng cá nhân. Chẳng hạn như các hoạt động nấu nướng cộng đồng hoặc các chiến dịch ngăn ngừa tiểu đường. Họ cũng có thể tham gia đề xuất chính sách công cộng về dinh dưỡng, thực phẩm và các vấn đề sức khỏe.
Các chuyên gia dinh dưỡng nghiên cứu thường làm việc tại các bệnh viện nghiên cứu, tổ chức hoặc trường đại học. Họ hoạt động trong một nhóm nghiên cứu do một nhà nghiên cứu chính dẫn dắt và thực hiện các can thiệp tập trung vào dinh dưỡng.
Sau khi có bằng cấp và làm việc trong lĩnh vực của mình, các chuyên gia dinh dưỡng có thể chuyên môn hóa vào một mảng chuyên sâu cụ thể, chẳng hạn như dinh dưỡng trẻ em hoặc dinh dưỡng thể thao.
Cuối cùng, các chuyên gia dinh dưỡng cũng có thể thành lập các công ty tư nhân để cung cấp các dịch vụ như tư vấn dinh dưỡng. Họ có thể dạy học tại các trường đại học hoặc tham gia cơ sở nghiên cứu hoặc viết về các chủ đề liên quan đến dinh dưỡng. Một số khác có thể trở thành các chuyên gia về sức khỏe và dinh dưỡng trong truyền thông hoặc làm các diễn giả công khai.
Các bệnh được chuyên gia dinh dưỡng điều trị
Chuyên gia dinh dưỡng là những người được đào tạo để quản lý liệu pháp dinh dưỡng cho nhiều loại bệnh cấp tính và mãn tính. Loại bệnh được chữa trị của họ phụ thuộc chủ yếu vào môi trường thực hành nơi họ làm việc.
Điều này có nghĩa là họ có thể điều trị các vấn đề dinh dưỡng có thể phát sinh từ ung thư hoặc quá trình điều trị, cũng như làm việc với khách hàng để ngăn ngừa bệnh tiểu đường.
Ở bệnh viện, họ điều trị nhiều người, chẳng hạn như những người bị suy dinh dưỡng lâm sàng, cũng như những người cần dinh dưỡng thông qua ống cấp dưỡng chất.
Chuyên gia dinh dưỡng cũng điều trị cho những người trải qua phẫu thuật giảm cân hoặc những người mắc vấn đề thận, vì những người này có thể có nhiều hạn chế dinh dưỡng và cần được chăm sóc cá nhân hóa để đáp ứng đầy đủ nhu cầu của cơ thể mình.
Các chuyên gia dinh dưỡng về rối loạn ăn uống thường có được đào tạo hoặc giáo dục bổ sung để điều trị cho nhóm này. Họ làm việc với một nhóm các chuyên gia tâm lý và bác sĩ để giúp các cá nhân hồi phục từ những rối loạn này.
Các rối loạn ăn uống bao gồm suy dinh dưỡng cấp tính (rối loạn ăn uống lo âu) hoặc những cơn ăn ngấu nghiến và thải nạp (rối loạn ăn uống thừa – bulimia).
Chuyên gia dinh dưỡng thể thao chuyên môn trong tối ưu hóa dinh dưỡng để cải thiện hiệu suất của vận động viên. Những chuyên gia dinh dưỡng này có thể làm việc tại phòng tập thể dục hoặc phòng khám vật lý trị liệu, cũng như làm việc với đội thể thao hoặc các vũ đoàn khi cần tư vấn về dinh dưỡng và chế độ ăn uống phù hợp để tăng cường sức khỏe và hiệu suất thể thao.
Ngoài ra, những chuyên gia dinh dưỡng còn có thể làm việc trong các trường học, để cung cấp cho các học sinh kiến thức về dinh dưỡng và hỗ trợ trong việc thiết kế chương trình ăn uống cho các khu vực công cộng như nhà hàng, quán ăn, bệnh viện và trường học.
Chuyên gia dinh dưỡng cũng có thể làm việc cho các công ty thực phẩm và xây dựng chế độ ăn uống, để tư vấn và phát triển sản phẩm mới để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.
Tóm tắt: Chuyên gia dinh dưỡng là những người có kiến thức chuyên môn về dinh dưỡng và cách ứng dụng nó trong việc phòng và điều trị các bệnh lý liên quan đến dinh dưỡng. Họ có thể làm việc tại các bệnh viện, các tổ chức nghiên cứu, các đội thể thao hay các cơ sở tư vấn dinh dưỡng.
Nhiệm vụ của một nhà dinh dưỡng – nutritionist
Ở một số quốc gia, người ta có thể dịch danh hiệu của họ là “nhà dinh dưỡng” thay vì “chuyên gia dinh dưỡng”, mặc dù nền tảng giáo dục của họ tương đương một chuyên gia dinh dưỡng.
Ở Hoa Kỳ, danh hiệu “nhà dinh dưỡng” có thể bao gồm những người có nhiều loại bằng cấp và đào tạo về dinh dưỡng.
Ở hơn mười hai tiểu bang, các yêu cầu cụ thể phải được đáp ứng trước khi một cá nhân có thể tự gọi mình là nhà dinh dưỡng. Ngoài ra, các chứng chỉ được công nhận được cấp cho các danh hiệu như Chuyên gia dinh dưỡng được chứng nhận (CNS).
Ở hầu hết các tiểu bang, những người nhận được các chứng chỉ này được phép thực hiện điều trị dinh dưỡng y học và các khía cạnh khác của chăm sóc dinh dưỡng.
Ở nhiều tiểu bang, chẳng hạn như Alaska, Florida, Illinois, Maryland, Massachusetts và Pennsylvania, các chuyên gia dinh dưỡng và những người có chứng chỉ CNS được cấp cùng một giấy phép của nhà nước, thường được gọi là giấy phép Chuyên gia dinh dưỡng được cấp phép (LDN).
Ở các tiểu bang không quy định việc sử dụng thuật ngữ này, bất kỳ ai có quan tâm đến dinh dưỡng có thể tự gọi mình là nhà dinh dưỡng. Những cá nhân này có thể áp dụng những hiểu biết của mình về dinh dưỡng cho bất cứ điều gì từ việc viết blog ẩm phẩm đến tư vấn dinh dưỡng cho khách hàng.
Tuy nhiên, vì các nhà dinh dưỡng không có chứng chỉ thường thiếu chuyên môn và đào tạo về điều trị dinh dưỡng y học và tư vấn dinh dưỡng, việc tuân theo lời khuyên của họ có thể được coi là không an toàn.
Trước khi được tư vấn bởi một nhà dinh dưỡng, bạn nên kiểm tra xem tiểu bang của bạn có quy định ai được sử dụng danh hiệu này hay không.
Bằng cấp và chứng chỉ cần thiết
Ở các tiểu bang của Hoa Kỳ không có quy định về thuật ngữ “nhà dinh dưỡng – nutritionist”, nhà chức trách không yêu cầu bất kỳ bằng cấp hoặc chứng chỉ nào để trở thành nhà dinh dưỡng, miễn là bạn có sở thích trong lĩnh vực này.
Tuy nhiên, ở các tiểu bang có yêu cầu giấy phép, nhà chức trách sẽ đòi hỏi có chứng chỉ CNS hoặc RD để được sử dụng danh hiệu nhà dinh dưỡng. Những người có chứng chỉ CNS là các chuyên gia sức khỏe như điều dưỡng hoặc bác sĩ có bằng cấp về sức khỏe tiên tiến, đã tham gia khóa học bổ sung, hoàn thành giờ thực hành được giám sát và đạt được kết quả trong kỳ thi do Hội đồng Chứng nhận Chuyên gia Dinh dưỡng giám sát.
Các bệnh được CNSs điều trị
Các nhà dinh dưỡng được chứng nhận (Certified Nutrition Specialists – CNS) và những nhà dinh dưỡng khác có thể điều trị các bệnh tật ở hầu hết các bang tại Hoa Kỳ. Hơn một chục tiểu bang cũng quy định việc sử dụng danh hiệu “Licensed Nutritionist” hoặc danh hiệu “nutritionist” khá chung chung.
CNSs hoặc những nhà dinh dưỡng có giấy phép có thể giúp điều trị bất kỳ tình trạng nào mà một chuyên gia dinh dưỡng (Registered Dietitian – RD) cũng có thể giúp điều trị. Giống như RDs, CNSs cũng có thể kê đơn dinh dưỡng, chăm sóc cụ thể nhằm quản lý hoặc điều trị bệnh hoặc các tình trạng khác. CNSs cũng có thể giám sát các chương trình giáo dục dinh dưỡng cộng đồng.
Tuy nhiên, những người không có tư cách hoặc giấy phép có thể tiếp cận các phương pháp dinh dưỡng nằm ngoài phạm vi của y học truyền thống. Trong khi một số phương pháp này có nền tảng khoa học mạnh, thì những phương pháp khác có thể không có. Đưa ra lời khuyên dinh dưỡng mà không có kiến thức và đào tạo đúng có thể gây hại, đặc biệt là khi tư vấn cho những người có các tình trạng sức khỏe. Vì vậy, nếu bạn đang xem xét tham khảo một chuyên gia dinh dưỡng, bạn nên hỏi xem họ có phải là một CNS hoặc có giấy phép hay chứng chỉ của tiểu bang hoặc các chứng chỉ khác không.
Tóm tắt: Ở Hoa Kỳ, thuật ngữ “nhà dinh dưỡng” (nutritionist) bao gồm một loạt các chứng chỉ và chuyên môn khác nhau. Một số tiểu bang có quy định cụ thể về thuật ngữ này. Ngoài ra, nhà dinh dưỡng còn có thể theo đuổi chứng chỉ CNS (Certified Nutrition Specialist) nâng cao.
Lời kết
Những chuyên gia dinh dưỡng và CNSs (Certified Nutrition Specialist) là các chuyên gia về lĩnh vực dinh dưỡng được chứng nhận, có bằng cấp và được đào tạo chuyên sâu về dinh dưỡng. Tùy vào địa điểm sống, các chuyên gia dinh dưỡng và CNSs có thể cần phải đáp ứng các yêu cầu bổ sung để được cấp giấy phép hành nghề.
Các chuyên gia dinh dưỡng và CNSs có thể áp dụng chuyên môn của mình trong một loạt các vị trí, bao gồm bệnh viện, các cơ sở giáo dục và quản lý dịch vụ thực phẩm. Một số chuyên gia có chuyên môn làm việc với các đối tượng cụ thể như trẻ em, vận động viên hoặc những người mắc bệnh ung thư hoặc rối loạn ăn uống.
Trong khi đó, tại Hoa Kỳ, thuật ngữ “nhà dinh dưỡng” (nutritionist) được quy định bởi một số tiểu bang nhưng không phải tất cả. Do đó, ở nhiều tiểu bang, bất kỳ ai cũng có thể tự gọi mình là một nhà dinh dưỡng.
Mặc dù các danh hiệu này đôi khi có thể dễ dàng nhầm lẫn, hãy nhớ rằng các chuyên gia có danh hiệu “RD” (Registered Dietitian) hoặc “CNS” có bằng cấp chuyên sâu về dinh dưỡng.
Dịch thuật chuyên ngành bởi Quyên. Trích dẫn xin đề lại nguồn.
(2) Healthline. (Không rõ năm). Medical Nutrition Therapy: Làm thế nào để nó hoạt động, điều kiện, và nhiều hơn nữa. [Địa chỉ web]. Truy cập ngày 23 tháng 3 năm 2023, từ https://www.healthline.com/nutrition/nutrition-therapy.
(3) Healthline. (Không rõ năm). Healthline Nutrition — Ăn uống lành mạnh trong cuộc sống thực. [Địa chỉ web]. Truy cập ngày 23 tháng 3 năm 2023, từ https://www.healthline.com/nutrition.
