Bệnh tiểu đường là một căn bệnh mãn tính có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tuy nhiên, bằng cách áp dụng những biện pháp quản lý bệnh hiệu quả, bạn có thể kiểm soát được lượng đường trong máu và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu cho bạn 10 điều cần thiết để quản lý bệnh tiểu đường một cách tốt nhất.
Bệnh tiểu đường là một căn bệnh mãn tính do cơ thể không thể sản xuất hoặc sử dụng insulin một cách hiệu quả. Insulin là một loại hormone giúp chuyển hóa glucose (đường) từ thức ăn thành năng lượng cho các tế bào. Khi cơ thể thiếu insulin hoặc không phản ứng với insulin, glucose sẽ tích tụ trong máu gây ra tình trạng hyperglycemia (đường huyết cao). Nếu không được kiểm soát, hyperglycemia có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho tim mạch, thận, mắt, thần kinh và các cơ quan khác.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có khoảng 422 triệu người trên thế giới mắc bệnh tiểu đường vào năm 2014, và con số này dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong những năm tới. Bệnh tiểu đường là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và khuyết tật trên toàn cầu. Bệnh tiểu đường cũng gây ra chi phí chăm sóc sức khỏe cao cho cá nhân và xã hội.
Những biện pháp quản lý bệnh tiểu đường hiệu quả
Tuy bệnh tiểu đường là một căn bệnh không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng bạn có thể kiểm soát được lượng đường trong máu và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm bằng cách áp dụng những biện pháp quản lý bệnh hiệu quả. Dưới đây là 10 điều cần thiết để quản lý bệnh tiểu đường một cách tốt nhất.
Theo dõi lượng đường trong máu thường xuyên: Đây là cách quan trọng nhất để bạn biết tình trạng sức khỏe của mình và điều chỉnh chế độ ăn uống, tập thể dục và thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Bạn nên có một máy đo đường huyết cá nhân và theo dõi kết quả định kỳ. Bạn cũng nên kiểm tra đường huyết trước và sau khi ăn, khi tập thể dục, khi bị ốm hoặc khi có thay đổi về thuốc.
Ăn uống cân bằng và hợp lý: Chế độ ăn uống là một yếu tố quan trọng trong việc quản lý bệnh tiểu đường. Bạn nên ăn đủ các nhóm thực phẩm chất lượng cao, bao gồm tinh bột, protein, chất béo, vitamin và khoáng chất. Bạn nên hạn chế các thực phẩm có chứa đường, muối và chất béo bão hòa. Bạn nên ăn nhiều rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt. Bạn nên ăn đúng giờ và không bỏ bữa. Bạn nên uống nhiều nước và tránh các loại nước có ga, nước ngọt hoặc rượu.
Tập thể dục đều đặn: Tập thể dục giúp cải thiện khả năng sử dụng insulin của cơ thể, giảm lượng đường trong máu, giảm cân và tăng cường sức khỏe tim mạch. Bạn nên tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày một tuần. Bạn có thể chọn các hoạt động phù hợp với sở thích và khả năng của mình, như đi bộ, chạy, bơi lội, đạp xe hoặc khiêu vũ. Bạn nên tăng cường hoạt động vận động trong cuộc sống hàng ngày, như đi bộ thay vì đi xe, leo cầu thang thay vì đi thang máy hoặc làm việc nhà. Bạn nên kiểm tra đường huyết trước và sau khi tập thể dục và mang theo một loại thức ăn có chứa đường để phòng ngừa hạ đường huyết.
Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ: Thuốc là một phần không thể thiếu trong việc quản lý bệnh tiểu đường. Bạn nên dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và không tự ý thay đổi liều lượng hoặc ngừng dùng thuốc. Bạn nên biết rõ tác dụng và tác hại của thuốc mình dùng và báo cho bác sĩ biết nếu có bất kỳ triệu chứng phản ứng nào. Bạn nên lưu trữ thuốc một cách an toàn và kiểm tra hạn sử dụng trước khi dùng.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp bạn theo dõi tình trạng bệnh tiểu đường và phát hiện sớm các biến chứng. Bạn nên khám bác sĩ ít nhất hai lần một năm để kiểm tra đường huyết, huyết áp, cholesterol, chức năng thận và mắt. Bạn nên làm xét nghiệm A1C (hemoglobin glycosylated) ít nhất hai lần một năm để biết mức độ kiểm soát đường huyết trong thời gian dài. Bạn nên tuân thủ các lời khuyên và chỉ định của bác sĩ về việc điều trị và phòng ngừa các biến chứng.
Chăm sóc răng miệng và da: Bệnh tiểu đường có thể gây ra các vấn đề về răng miệng và da, như viêm nướu, sâu răng, nhiễm trùng da, khô da và ngứa da. Bạn nên chải răng ít nhất hai lần một ngày, sử dụng chỉ nha khoa và khám nha sĩ định kỳ. Bạn nên rửa sạch da bằng xà phòng nhẹ, dưỡng ẩm da hàng ngày và tránh các tác nhân gây kích ứng da. Bạn nên kiểm tra da thường xuyên và điều trị các vết thương nhỏ ngay lập tức. Bạn nên báo cho bác sĩ biết nếu có bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng da nào.
Ngừa và điều trị các nhiễm trùng: Bệnh tiểu đường làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể, khiến bạn dễ bị các nhiễm trùng như viêm phổi, viêm niệu đạo, viêm âm đạo hoặc viêm da. Bạn nên ngăn ngừa các nhiễm trùng bằng cách tiêm phòng các bệnh như cúm, viêm gan B và viêm màng não mủ. Bạn nên uống đủ nước, giữ vệ sinh cá nhân và sinh dục. Bạn nên đi khám bác sĩ ngay khi có triệu chứng của các nhiễm trùng và dùng thuốc kháng sinh theo chỉ định.
Quản lý stress và cảm xúc: Stress và cảm xúc tiêu cực có thể làm tăng lượng đường trong máu và ảnh hưởng đến khả năng quản lý bệnh tiểu đường của bạn. Bạn nên tìm cách giảm stress và cải thiện tâm trạng bằng cách thư giãn, thiền định, nghe nhạc hoặc làm những điều bạn yêu thích. Bạn nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè hoặc các chuyên gia tâm lý. Bạn nên biết cách nhận biết và xử lý các cảm xúc như tức giận, buồn bã, lo lắng hoặc trầm cảm.
Học cách tự chăm sóc bản thân khi bị ốm: Khi bạn bị ốm do cảm lạnh, sốt hoặc bệnh khác, lượng đường trong máu của bạn có thể biến động một cách bất thường. Bạn nên học cách tự chăm sóc bản thân khi bị ốm bằng cách theo dõi đường huyết thường xuyên hơn, uống đủ nước, ăn uống theo kế hoạch và dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Bạn nên liên hệ với bác sĩ ngay khi có dấu hiệu của hyperglycemia (đường huyết cao) hoặc hypoglycemia (đường huyết thấp).
Tham gia các nhóm hỗ trợ và tư vấn: Việc quản lý bệnh tiểu đường không phải là một cuộc chiến đơn độc. Bạn có thể tìm kiếm sự hỗ trợ và tư vấn từ các nhóm cộng đồng, các tổ chức phi chính phủ hoặc các trung tâm y tế có liên quan đến bệnh tiểu đường. Bạn có thể học hỏi kinh nghiệm, chia sẻ cảm xúc và nhận được lời khuyên từ những người có cùng hoàn cảnh với bạn. Bạn cũng có thể tham gia các chương trình giáo dục và huấn luyện về bệnh tiểu đường để nâng cao kiến thức và kỹ năng quản lý bệnh.
Kết luận
Bệnh tiểu đường là một căn bệnh mãn tính có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tuy nhiên, bằng cách áp dụng những biện pháp quản lý bệnh hiệu quả, bạn có thể kiểm soát được lượng đường trong máu và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Bạn nên theo dõi đường huyết thường xuyên, ăn uống cân bằng và hợp lý, tập thể dục đều đặn, dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, kiểm tra sức khỏe định kỳ, chăm sóc răng miệng và da, ngừa và điều trị các nhiễm trùng, quản lý stress và cảm xúc, học cách tự chăm sóc bản thân khi bị ốm và tham gia các nhóm hỗ trợ và tư vấn. Bằng cách làm như vậy, bạn sẽ có một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc hơn.
Dịch bởi Phương Quyên & nhóm tại Đại Học Stanford (USA).
