Ung thư dạ dày là một loại ung thư phát triển từ lớp niêm mạc bên trong của dạ dày. Dạ dày là một bộ phận nằm ở phần trên giữa của bụng, ngay dưới xương sườn. Dạ dày giúp tiêu hóa và hấp thụ thức ăn. Ung thư dạ dày có thể xảy ra ở bất kỳ phần nào của dạ dày. Trong hầu hết các nước trên thế giới, ung thư dạ dày xảy ra ở phần chính của dạ dày. Phần này được gọi là thân dạ dày. Tại Hoa Kỳ, ung thư dạ dày có khả năng bắt đầu từ khớp nối giữa thực quản và dạ dày hoặc từ phần trên của dạ dày, gần khớp nối với thực quản. Phần này được gọi là cổ dạ dày. Đây là phần nơi ống dẫn thức ăn bạn nuốt gặp phải dạ dày. Ống dẫn thức ăn đến dạ dày được gọi là thực quản. Vị trí bắt đầu của ung thư trong dạ dày là một yếu tố mà các nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe cần xem xét khi lập kế hoạch điều trị. Các yếu tố khác có thể bao gồm giai đoạn, mức độ nghiêm trọng và loại tế bào liên quan của ung thư. Điều trị thường bao gồm phẫu thuật để loại bỏ ung thư dạ dày. Các phương pháp điều trị khác có thể được sử dụng trước và sau phẫu thuật. Điều trị ung thư dạ dày có khả năng thành công nhất nếu ung thư ở giai đoạn sớm và chưa lan rộng ra ngoài dạ dày. Tiên lượng cho người bệnh có ung thư nhỏ trong dạ dày còn phụ thuộc vào vị trí, mức độ lan rộng và loại tế bào của ung thư. Nhiều người có thể mong đợi được chữa khỏi. Hầu hết các trường hợp ung thư dạ dày được phát hiện khi bệnh đã tiến triển và khả năng chữa khỏi ít hơn. Ung thư dạ dày xuyên qua thành của dạ dày hoặc lan rộng đến các bộ phận khác của cơ thể khó chữa hơn.
Mục lục
Tóm tắt nội dung chính
Ung thư dạ dày là một loại ung thư phát triển từ lớp niêm mạc bên trong của dạ dày.
Ung thư có thể xảy ra ở bất kỳ phần nào của dạ dày, nhưng hay gặp nhất ở khớp nối giữa thực quản và dạ dày.
Các triệu chứng của ung thư có thể bao gồm đau bụng, no chướng sau khi ăn, mất cảm giác đói, chướng bụng, khó nuốt, buồn nôn, nôn mửa, mệt mỏi và giảm cân không rõ nguyên nhân.
Các nguyên nhân của ung thư có liên quan đến sự biến đổi di truyền của tế bào, có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như nhiễm trùng Helicobacter pylori, hút thuốc, béo phì, ăn nhiều thức ăn khói và muối, ăn ít trái cây và rau xanh, dạ dày có polyp, thiếu máu do hấp thụ vitamin B12 kém hoặc lạm dụng rượu.
Các phương pháp chẩn đoán ung thư bao gồm nội soi dạ dày, lấy mẫu mô để kiểm tra, siêu âm dạ dày, chụp cắt lớp vi tính (CT) và chụp cộng hưởng từ (PET).
Các phương pháp điều trị ung thư bao gồm phẫu thuật, hóa trị liệu, xạ trị liệu và miễn dịch trị liệu, có thể được sử dụng đơn lẻ hoặc kết hợp. Lựa chọn điều trị phụ thuộc vào giai đoạn, mức độ nghiêm trọng và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.
Giai đoạn của ung thư được xác định bằng số từ 0 đến 4. Giai đoạn 0 là ung thư nhỏ và chỉ ở bề mặt trong của dạ dày. Giai đoạn 1 là ung thư đã xâm nhập vào các lớp trong của dạ dày. Giai đoạn 2 và giai đoạn 3 là ung thư đã xuyên qua thành của dạ dày. Giai đoạn 4 là ung thư đã lan rộng đến các bộ phận khác của cơ thể.
Ung thư dạ dày: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị
Ung thư dạ dày là một loại ung thư phát triển từ lớp niêm mạc bên trong của dạ dày. Dạ dày là một bộ phận nằm ở phần trên giữa của bụng, ngay dưới xương sườn. Dạ dày giúp tiêu hóa và hấp thụ thức ăn. Ung thư dạ dày có thể xảy ra ở bất kỳ phần nào của dạ dày. Trong hầu hết các nước trên thế giới, ung thư dạ dày xảy ra ở phần chính của dạ dày. Phần này được gọi là thân dạ dày. Tại Hoa Kỳ, ung thư dạ dày có khả năng bắt đầu từ khớp nối giữa thực quản và dạ dày. Đây là phần nơi ống dẫn thức ăn bạn nuốt gặp phải dạ dày. Ống dẫn thức ăn đến dạ dày được gọi là thực quản.
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Ung thư là kết quả của sự biến đổi di truyền của tế bào, khiến chúng chia nhánh liên tục và không kiểm soát. Các yếu tố có liên quan đến sự biến đổi di truyền của tế bào trong dạ dày bao gồm:
Nhiễm trùng Helicobacter pylori được cho là nguyên nhân hàng đầu của ung thư loại này.
Hút thuốc: Hút thuốc làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày, đặc biệt là ở phần gần thực quản. Hút thuốc cũng làm giảm khả năng chữa lành các loét dạ dày.
Béo phì: Béo phì có thể gây ra chứng trào ngược axit, khiến axit trong dạ dày trào lên thực quản. Điều này có thể gây tổn thương niêm mạc của thực quản và dạ dày, tạo điều kiện cho sự phát triển của ung thư.
Ăn nhiều thức ăn khói và muối: Các chất bảo quản trong thức ăn khói và muối có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày và làm tăng nguy cơ ung thư. Một số nghiên cứu cũng cho thấy rằng ăn ít trái cây và rau xanh có liên quan đến ung thư dạ dày.
Dạ dày có polyp: Polyp là những u nhỏ mọc trên niêm mạc của dạ dày. Một số loại polyp có thể biến thành ung thư nếu không được điều trị kịp thời.
Thiếu máu do hấp thụ vitamin B12 kém: Đây là một loại thiếu máu do cơ thể không hấp thụ đủ vitamin B12 từ thức ăn. Vitamin B12 giúp tạo ra các hồng cầu khỏe mạnh. Thiếu máu do hấp thụ vitamin B12 kém có thể gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, nhợt nhạt, khó thở và đau lưỡi. Người bị thiếu máu do hấp thụ vitamin B12 kém có nguy cơ cao hơn bị ung thư dạ dày.
Lạm dụng rượu: Uống quá nhiều rượu có thể gây viêm niêm mạc dạ dày và làm tăng nguy cơ ung thư.
Triệu chứng và chẩn đoán
Ung thư dạ dày không luôn gây ra triệu chứng ở giai đoạn sớm. Khi có triệu chứng, chúng có thể bao gồm:
Đau bụng
No chướng sau khi ăn
Mất cảm giác đói
Chướng bụng
Khó nuốt
Buồn nôn
Nôn mửa
Mệt mỏi
Giảm cân không rõ nguyên nhân
Triệu chứng có thể không xuất hiện cho đến khi ung thư đã tiến triển. Giai đoạn cuối của ung thư có thể gây ra các biến chứng như:
Tắc nghẽn ống nối giữa thực quản và dạ dày hoặc lối ra của dạ dày
Chảy máu trong dạ dày
Vàng da và vàng mắt
Suy dinh dưỡng
Ung thư dạ dày lan rộng đến các bộ phận khác của cơ thể được gọi là ung thư di căn. Nó gây ra các triệu chứng riêng biệt tùy thuộc vào nơi nó lan rộng. Ví dụ, khi ung thư lan rộng đến các tuyến bạch huyết, nó có thể gây ra các cục u có thể cảm nhận được qua da. Ung thư lan rộng đến gan có thể gây ra vàng da và vàng mắt. Nếu ung thư lan rộng trong bụng, nó có thể gây ra dịch tràn vào bụng.
Để chẩn đoán ung thư dạ dày, các bác sĩ có thể sử dụng các xét nghiệm và thủ tục sau:
Nội soi dạ dày: Đây là một thủ tục sử dụng một ống mảnh có một máy ảnh nhỏ ở đầu để xem bên trong dạ dày. Ống được đưa qua cổ họng và vào dạ dày. Nếu thấy có dấu hiệu của ung thư, bác sĩ có thể lấy một mẫu mô để kiểm tra. Đây được gọi là sinh thiết. Nó có thể được thực hiện trong quá trình nội soi. Các công cụ đặc biệt được đưa qua ống để lấy mẫu mô. Mẫu được gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra.
Uống bari: Đây là một loại chất tương phản giúp làm nổi bật các cấu trúc trong dạ dày trên phim X-quang. Bạn sẽ phải uống một lượng bari trước khi chụp X-quang để tìm kiếm ung thư dạ dày.
Siêu âm dạ dày: Đây là một xét nghiệm hình ảnh sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh. Đối với ung thư dạ dày, hình ảnh có thể cho biết ung thư đã xâm nhập sâu vào thành của dạ dày đến đâu. Để lấy hình ảnh, một ống mảnh có máy ảnh ở đầu được đưa qua cổ họng và vào dạ dày. Một công cụ siêu âm đặc biệt được sử dụng để tạo ra hình ảnh của dạ dày. Siêu âm cũng có thể được sử dụng để xem các tuyến bạch huyết gần dạ dày. Hình ảnh có thể giúp hướng dẫn kim lấy mô từ các tuyến bạch huyết. Mô được kiểm tra trong phòng thí nghiệm để tìm kiếm tế bào ung thư.
Chụp cắt lớp vi tính (CT) và chụp cộng hưởng từ (PET): Đây là các xét nghiệm hình ảnh giúp bác sĩ tìm kiếm các dấu hiệu rằng ung thư đã lan rộng. Hình ảnh có thể cho biết tế bào ung thư trong các tuyến bạch huyết hoặc các bộ phận khác của cơ thể.
Nội soi phúc mạc: Đây là một phẫu thuật nhỏ để xem bên trong cơ thể. Nó có thể giúp tìm kiếm ung thư đã lan rộng ra ngoài thực quản hoặc dạ dày.
Điều trị và tiên lượng
Các phương pháp điều trị ung thư dạ dày bao gồm:
Phẫu thuật: Đây là phương pháp loại bỏ ung thư khỏi cơ thể. Có nhiều loại phẫu thuật có thể được áp dụng tùy thuộc vào vị trí và kích thước của ung thư. Các loại phẫu thuật bao gồm:
Cắt bỏ một phần của khớp nối giữa thực quản và dạ dày (esophagectomy): Đây là phẫu thuật loại bỏ phần bị ảnh hưởng của khớp nối cùng với một ít mô khỏe mạnh và các tuyến bạch huyết gần đó.
Cắt bỏ một phần của dạ dày (subtotal gastrectomy): Đây là phẫu thuật loại bỏ phần bị ảnh hưởng của dạ dày.
Cắt bỏ toàn bộ dạ dày (total gastrectomy): Đây là phẫu thuật loại bỏ toàn bộ dạ dày cùng với một số mô xung quanh. Sau đó, thực quản sẽ được nối trực tiếp với ruột non để giúp bạn tiếp tục ăn uống.
Hóa trị liệu: Đây là phương pháp sử dụng các loại thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư. Các thuốc có thể được tiêm vào tĩnh mạch hoặc uống qua miệng. Hóa trị liệu có thể được sử dụng trước hoặc sau phẫu thuật để giảm kích thước của ung thư hoặc ngăn chặn nó tái phát. Hóa trị liệu cũng có thể được sử dụng cho những người không thể phẫu thuật hoặc có ung thư di căn.
Xạ trị liệu: Đây là phương pháp sử dụng các tia năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư. Các tia có thể được chiếu từ bên ngoài cơ thể hoặc đặt trong cơ thể gần vị trí của ung thư. Xạ trị liệu có thể được sử dụng trước hoặc sau phẫu thuật để giảm kích thước của ung thư hoặc ngăn chặn nó tái phát. Xạ trị liệu cũng có thể được sử dụng cho những người không thể phẫu thuật hoặc có ung thư di căn.
Miễn dịch trị liệu: Đây là phương pháp sử dụng các kháng thể để nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư. Các kháng thể có thể được tạo ra trong phòng thí nghiệm hoặc từ cơ thể của người bệnh. Miễn dịch trị liệu có thể được sử dụng cho những người có ung thư biểu hiện một số đặc điểm di truyền nhất định.
Tiên lượng của người bệnh ung thư dạ dày phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như giai đoạn, loại và vị trí của ung thư, sức khỏe tổng quát và lựa chọn điều trị. Theo Thống kê Hoa Kỳ, tỷ lệ sống tương đối 5 năm sau khi chẩn đoán ung thư dạ dày là khoảng 33%. Điều này có nghĩa là trong số những người bị ung thư dạ dày, khoảng 33% trong số họ sẽ sống được ít nhất 5 năm sau khi chẩn đoán so với những người không bị ung thư dạ dày. Tuy nhiên, tỷ lệ sống có thể cao hơn nếu ung thư được phát hiện và điều trị sớm. Nếu ung thư chỉ ở trong dạ dày, tỷ lệ sống tương đối 5 năm là khoảng 72%. Nếu ung thư đã lan rộng đến các tuyến bạch huyết gần dạ dày, tỷ lệ sống tương đối 5 năm là khoảng 33%. Nếu ung thư đã lan rộng đến các bộ phận khác của cơ thể, tỷ lệ sống tương đối 5 năm là khoảng 6%.
National Cancer Institute. (không rõ năm). Tỷ lệ sống và tiên lượng ung thư dạ dày [Stomach Cancer Survival Rates and Prognosis]. https://www.cancer.gov/types/stomach/survival. Truy cập ngày 6/6/2023.
National Center for Biotechnology Information. (2010). Sống sót của ung thư dạ dày di căn: Ý nghĩa của tuổi, giới tính và phương pháp điều trị [Survival of metastatic gastric cancer: Significance of age, sex and treatment response]. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3397601/. Truy cập ngày 6/6/2023.
Một số cách để phòng ngừa hoặc giảm nguy cơ mắc ung thư dạ dày là:
Có một chế độ tập luyện thường xuyên
Bao gồm trái cây và rau xanh trong chế độ ăn hàng ngày
Giảm lượng thức ăn khói và muối
Bỏ hút thuốc
Duy trì một tỷ lệ cân nặng khỏe mạnh
Điều trị các nhiễm trùng dạ dày
Tránh lạm dụng aspirin hoặc các thuốc giảm đau không steroid (NSAID)
Nếu bạn đã được chẩn đoán ung thư dạ dày, bạn nên tuân theo các khuyến cáo sau để chăm sóc sức khỏe của mình:
Uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ
Không bỏ qua các cuộc hẹn thường xuyên với bác sĩ
Giữ cho cơ thể hoạt động
Ăn các loại thức ăn giàu protein, chất xơ, và nhẹ nhàng, như sữa, trứng, phô mai, ngũ cốc nguyên hạt, bánh mì ngũ cốc, gạo, bánh quy, bánh mì khô, nước ép táo, trà, và nước hầm xương
Tránh các loại thức ăn gây kích ứng hoặc khó tiêu hóa, như các loại thức ăn cay, chua, ngọt, hay chiên xào
Ngoài ra, bạn cũng nên tìm kiếm sự hỗ trợ tinh thần từ gia đình, bạn bè, các nhóm hỗ trợ hoặc các chuyên gia tâm lý. Điều này có thể giúp bạn giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng.
Kết luận
Ung thư dạ dày là một loại ung thư nghiêm trọng có thể gây ra các triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nguyên nhân của ung thư dạ dày có liên quan đến sự biến đổi di truyền của tế bào, có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như nhiễm trùng Helicobacter pylori, hút thuốc, béo phì, ăn nhiều thức ăn khói và muối, ăn ít trái cây và rau xanh, dạ dày có polyp, thiếu máu do hấp thụ vitamin B12 kém hoặc lạm dụng rượu. Các phương pháp chẩn đoán ung thư dạ dày bao gồm nội soi dạ dày, lấy mẫu mô để kiểm tra, siêu âm dạ dày, chụp cắt lớp vi tính (CT) và chụp cộng hưởng từ (PET). Các phương pháp điều trị ung thư dạ dày bao gồm phẫu thuật, hóa trị liệu, xạ trị liệu và miễn dịch trị liệu. Tiên lượng của người bệnh ung thư dạ dày phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như giai đoạn, loại và vị trí của ung thư, sức khỏe tổng quát và lựa chọn điều trị. Để phòng ngừa hoặc giảm nguy cơ mắc ung thư dạ dày, người bệnh nên có một chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, bỏ hút thuốc, duy trì cân nặng khỏe mạnh, điều trị các nhiễm trùng dạ dày và tránh lạm dụng aspirin hoặc các thuốc giảm đau không steroid (NSAID). Ngoài ra, người bệnh cũng nên tìm kiếm sự hỗ trợ tinh thần từ gia đình, bạn bè, các nhóm hỗ trợ hoặc các chuyên gia tâm lý.
Dịch bởi Phương Quyên & nhóm tại Đại Học Stanford (USA).
