Bạn có muốn biết bí quyết để giữ não bộ trẻ khỏe? Hãy nhìn vào người Tsimane, một dân tộc bản địa sống ở Amazon. Họ không có điện, nước máy, và phải săn bắt hoặc trồng trọt để kiếm ăn. Họ cũng ít gặp các yếu tố gây stress như tiền bạc, giao thông hay công việc văn phòng. Không ngờ rằng chính lối sống này lại giúp họ có não bộ trẻ hơn rất nhiều so với chúng ta.
Bài viết nói về nghiên cứu so sánh quá trình lão hóa não bộ giữa người Tsimane, một nhóm người bản địa sống ở Amazon, và người sống ở các nước công nghiệp hóa.
Người Tsimane có lối sống ít bị ảnh hưởng bởi công nghiệp hóa, không có điện, nước máy, và phải săn bắt hoặc trồng trọt để kiếm ăn. Họ cũng ít tiếp xúc với các yếu tố gây stress như tiền bạc, giao thông hay công việc văn phòng.
Nghiên cứu cho thấy não bộ của người Tsimane lão hóa chậm hơn não bộ của người sống ở các nước công nghiệp hóa. Não bộ của người Tsimane co lại ít hơn và ít bị suy giảm chức năng nhận thức hơn.
Các nhà khoa học cho rằng một số yếu tố có thể giải thích sự khác biệt này, như chế độ ăn uống giàu chất xơ và ít chất béo, hoạt động thể chất nhiều hơn, và môi trường xã hội gắn kết hơn của người Tsimane.
Bài viết cũng đề cập đến một số nghiên cứu khác về ảnh hưởng của trò chơi điện tử hay âm thanh tốt lên quá trình lão hóa não bộ.
Sự khác biệt trong quá trình lão hóa não bộ
Não bộ của chúng ta bắt đầu co lại khi chúng ta bước vào tuổi 40. Điều này dẫn đến sự suy giảm chức năng nhận thức và là một đặc điểm của các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer hay chứng mất trí nhớ. Tuy nhiên, không phải ai cũng lão hóa não bộ theo cùng một cách. Một nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học tại Đại học Chapman ở California đã so sánh quá trình lão hóa não bộ giữa người Tsimane, một nhóm người bản địa sống ở Amazon, và người sống ở các nước công nghiệp hóa. Họ đã khám sức khỏe và quét não bộ của hơn 700 người Tsimane và hơn 6.000 người sống ở Mỹ, châu u và Trung Quốc. Kết quả cho thấy não bộ của người Tsimane co lại ít hơn và ít bị suy giảm chức năng nhận thức hơn. Ví dụ, một người Tsimane 70 tuổi có não bộ tương đương với một người Mỹ 50 tuổi.
Những yếu tố có thể giải thích sự khác biệt
Ảnh của Tima Miroshnichenko
Vậy tại sao não bộ của người Tsimane lại khỏe mạnh hơn? Các nhà khoa học cho rằng có một số yếu tố có thể giải thích sự khác biệt này, như:
Chế độ ăn uống: Người Tsimane ăn nhiều chất xơ từ hoa quả, rau củ và khoai sắn. Họ cũng ăn ít chất béo từ thịt động vật săn được hoặc nuôi dưỡng. Chế độ ăn uống này giúp họ giảm nguy cơ bị cao huyết áp, tiểu đường hay béo phì, những yếu tố có thể gây tổn thương não bộ.
Hoạt động thể chất: Người Tsimane phải vận động nhiều để kiếm ăn. Họ đi bộ hàng chục cây số mỗi ngày, mang nặng, leo trèo và chạy nhảy. Hoạt động thể chất này giúp họ duy trì sức khỏe tim mạch, lưu thông máu và oxy lên não bộ.
Môi trường xã hội: Người Tsimane sống trong các làng nhỏ, gắn kết với nhau qua các hoạt động chung như làm ruộng, săn bắt, nấu ăn hay ca hát. Họ cũng ít tiếp xúc với các yếu tố gây stress như tiền bạc, giao thông hay công việc văn phòng. Môi trường xã hội này giúp họ duy trì sự tập trung, trí nhớ và tình cảm.
Những nghiên cứu khác về lão hóa não bộ
Ảnh của Tima Miroshnichenko
Ngoài việc so sánh giữa các nhóm người khác nhau, các nhà khoa học cũng đang tìm kiếm những cách để chậm lại quá trình lão hóa não bộ. Một số nghiên cứu đã đề xuất những phương pháp như:
Chơi trò chơi điện tử: Một số trò chơi điện tử có thể kích thích não bộ và cải thiện khả năng nhận thức. Ví dụ, một trò chơi tên là NeuroRacer yêu cầu người chơi lái xe và phản ứng với các biểu tượng trên màn hình. Nghiên cứu cho thấy người chơi trò chơi này có não bộ hoạt động mạnh hơn và ít bị sao lãng hơn.
Nghe âm thanh tốt: âm thanh tốt là những âm thanh có tần số cao và biến đổi liên tục. Những âm thanh này có thể giúp não bộ tạo ra nhiều sóng gamma hơn, một loại sóng liên quan đến sự tập trung và trí nhớ. Nghiên cứu cho thấy nghe âm thanh tốt trong 40 phút có thể cải thiện khả năng nhận biết âm thanh của người già.
Kết luận
Não bộ là một bộ phận quan trọng của cơ thể, nhưng cũng dễ bị ảnh hưởng bởi quá trình lão hóa. Tuy nhiên, không phải ai cũng lão hóa não bộ theo cùng một cách. Người Tsimane, một nhóm người bản địa sống ở Amazon, có não bộ trẻ khỏe hơn rất nhiều so với người sống ở các nước công nghiệp hóa. Có thể một số yếu tố như chế độ ăn uống, hoạt động thể chất và môi trường xã hội đã giúp họ duy trì sức khỏe não bộ. Ngoài ra, có một số nghiên cứu đang tìm kiếm những cách để chậm lại quá trình lão hóa não bộ, như chơi trò chơi điện tử hay nghe âm thanh tốt. Hy vọng rằng những nghiên cứu này sẽ mang lại những lợi ích cho sức khỏe của chúng ta trong tương lai.
