Bạn muốn sống lâu hơn và khỏe mạnh hơn khi già đi không? Nếu có, bạn có thể muốn thử một phương pháp mới: hít khí có nồng độ oxy thấp hơn. Một nghiên cứu mới của các nhà khoa học tại Trường Y khoa Harvard đã chỉ ra rằng giảm nồng độ oxy trong không khí, hay “hạn chế oxy”, có thể kéo dài tuổi thọ của chuột thí nghiệm lên đến 50% hoặc nhiều hơn. Đây là nghiên cứu đầu tiên chứng minh rằng “hạn chế oxy” kéo dài tuổi thọ trong một mô hình lão hóa động vật có vú.
Nghiên cứu sử dụng một giống chuột bị lão hóa nhanh, chết sau khoảng 4 tháng tuổi.
Chuột được nuôi trong môi trường có nồng độ oxy thấp (11%), tương đương với độ cao 5000 mét so với mặt biển.
Chuột trong môi trường hạn chế oxy sống được khoảng 50% lâu hơn so với chuột trong môi trường oxy bình thường (21%), với tuổi trung bình là 24.6 tuần so với 16.7 tuần.
Chuột trong môi trường hạn chế oxy cũng có sự trì hoãn trong sự xuất hiện của các rối loạn thần kinh liên quan đến lão hóa.
Nghiên cứu loại trừ khả năng hạn chế oxy kéo dài tuổi thọ bằng cách giảm lượng thức ăn tiêu thụ, vì chuột trong cả hai môi trường đều ăn như nhau.
Giảm nồng độ oxy trong không khí có thể kéo dài tuổi thọ
Tuổi thọ của con người và các loài động vật có vú khác phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm di truyền, dinh dưỡng, môi trường và bệnh tật. Trong những thập kỷ qua, các nhà nghiên cứu đã tìm ra nhiều phương pháp để kéo dài tuổi thọ của các mô hình động vật trong phòng thí nghiệm, chẳng hạn như giảm lượng calo tiêu thụ, sử dụng các loại thuốc như metformin hay rapamycin, hay uống aspirin. Tuy nhiên, không phải tất cả các phương pháp này đều an toàn và hiệu quả cho con người.
Một phương pháp khác có thể có tiềm năng kéo dài tuổi thọ là giảm nồng độ oxy trong không khí, hay “hạn chế oxy”. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng hạn chế oxy có thể kéo dài tuổi thọ của nhiều loài sinh vật như men bia, giun sán, ruồi giấm và các tế bào động vật có vú trong ống nghiệm. Tuy nhiên, hiệu quả của hạn chế oxy trong mô hình lão hóa động vật có vú chưa được khám phá.
Để kiểm tra ý tưởng này, các nhà khoa học đã sử dụng một giống chuột bị lão hóa nhanh, chết sau khoảng 4 tháng tuổi do các bệnh liên quan đến lão hóa xảy ra ở khắp cơ thể. Các nhà khoa học đã so sánh tuổi thọ của chuột sống ở mức oxy bình thường (khoảng 21%) với tuổi thọ của chuột được chuyển sang một môi trường sống có nồng độ oxy thấp (11%) khi được 4 tuần tuổi. Mức oxy này tương đương với điều kiện sống ở độ cao khoảng 5000 mét so với mặt biển.
Kết quả cho thấy chuột trong môi trường hạn chế oxy sống được khoảng 50% lâu hơn so với chuột trong môi trường oxy bình thường, với tuổi trung bình là 24.6 tuần so với 16.7 tuần. Chuột trong môi trường hạn chế oxy cũng có sự trì hoãn trong sự xuất hiện của các rối loạn thần kinh liên quan đến lão hóa, như suy giảm trí nhớ và khó đi lại.
Các nhà nghiên cứu đã loại trừ khả năng rằng hạn chế oxy kéo dài tuổi thọ bằng cách giảm lượng thức ăn tiêu thụ của chuột, vì chuột trong cả hai điều kiện đều ăn như nhau. Điều này cho thấy rằng có những cơ chế khác cụ thể liên quan đến việc kéo dài tuổi thọ do hạn chế oxy.
Các nhà khoa học cho rằng việc giảm nồng độ oxy trong không khí có thể làm giảm sự tổn thương do gốc tự do – những phân tử gây ôxy hoá và gây tổn hại cho các tế bào và ADN – hoặc kích hoạt các đường tín hiệu sinh hoá bảo vệ tế bào khỏi căng thẳng do thiếu oxy. Tuy nhiên, cơ chế chính xác của hiệu ứng kéo dài tuổi thọ do hạn chế oxy vẫn cần được làm rõ.
Nghiên cứu này là bước tiến quan trọng trong việc khám phá tiềm năng của việc giảm nồng độ oxy trong không khí để kéo dài tuổi thọ và ngăn ngừa các bệnh liên quan đến lão hoá ở con người. Tuy nhiên, việc áp dụng phương pháp này cho con người cũng gặp nhiều khó khăn và rủi ro, ví dụ như việc sống ở độ cao cao có thể gây thiếu máu hoặc cao huyết áp phổi. Do đó, các nhà khoa học hy vọng rằng việc hiểu rõ cơ chế của việc giảm nồng độ oxy trong không khí sẽ giúp phát triển các phương pháp an toàn và hiệu quả để kéo dài tuổi thọ và sức khỏe của con người.
Dịch bởi Phương Quyên & nhóm tại Đại Học Stanford (USA).
