Bột protein là một loại thực phẩm bổ sung dinh dưỡng được nhiều người sử dụng để hỗ trợ tăng cơ, giảm cân, phục hồi sau khi tập luyện và bổ sung chất dinh dưỡng. Bột protein được chiết xuất từ các nguồn động vật hoặc thực vật, như sữa, trứng, đậu, gạo và đậu nành. Trong quá trình chế biến, các thành phần như carbohydrate, chất béo, khoáng chất và chất xơ thường bị loại bỏ hoặc giảm thiểu, trong khi các chất dinh dưỡng, thảo mộc và thậm chí các chất làm ngọt có thể được thêm vào.
Bột protein được coi là một loại thực phẩm bổ sung, có nghĩa là nó không được quản lý nghiêm ngặt như thực phẩm hoặc thuốc. Trách nhiệm đảm bảo an toàn và hiệu quả của sản phẩm thuộc về các nhà sản xuất. Tuy nhiên, có một số tổ chức uy tín, như NSF International, kiểm tra độc lập các sản phẩm bổ sung, bao gồm cả bột protein. Chứng nhận “Certified for Sport” của NSF đảm bảo rằng thành phần của sản phẩm khớp với nhãn hiệu và không chứa các hàm lượng nguy hiểm của các kim loại nặng như thủy ngân và arsênic.
Bột protein có nhiều lợi ích cho sức khỏe, như hỗ trợ quản lý cân nặng, kích thích tăng cơ, phục hồi sau khi tập luyện và bổ sung dinh dưỡng.
Bột protein có nhiều loại khác nhau, dựa trên nguồn gốc và thành phần của chúng.
Bột protein là một loại thực phẩm bổ sung dinh dưỡng, không được quản lý nghiêm ngặt như thực phẩm hoặc thuốc.
Bột protein có thể gây ra một số tác dụng phụ hoặc dị ứng ở một số người.
Bột protein nên được sử dụng theo chỉ dẫn của nhà sản xuất hoặc bác sĩ.
Bột protein: Một nguồn dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể
Protein là một trong những thành phần cơ bản của xương, cơ và da. Cơ thể cần protein để sản xuất hormone, enzyme và các hóa chất khác. Protein cũng được cho là có khả năng kiểm soát cảm giác thèm ăn và kích thích tăng cơ.
Lượng protein cần thiết cho mỗi người thường phụ thuộc vào chế độ tập luyện, tuổi tác và sức khỏe. Lượng protein được cho là đủ cho hầu hết người khỏe mạnh, gọi là Khuyến nghị Hàm lượng Dinh dưỡng (RDA), được đặt ở mức 0,8 gam cho mỗi kg cân nặng. Đối với người nặng 68 kg, điều này tương đương với khoảng 55 gam protein; một người nặng 90 kg cần khoảng 72 gam protein.
Một số vận động viên trải qua quá trình tập luyện căng thẳng có thể cải thiện tiến trình của họ bằng cách tiêu thụ nhiều hơn gấp đôi RDA, nhưng điều này không áp dụng cho hầu hết chúng ta. Đối với những người muốn tăng cường sự phát triển cơ bắp thường xảy ra khi tập thể dục, có bằng chứng hỗ trợ việc sử dụng bổ sung protein cho mục đích này. Nghiên cứu cho thấy rằng các sản phẩm bổ sung protein có tác dụng cải thiện kích thước và sức mạnh cơ bắp ở người lớn khỏe mạnh thực hiện tập luyện kháng lực, như nâng tạ.
Ngoài ra, protein cũng có thể giúp sửa chữa các cơ và mô bị tổn thương. Do đó, nhiều vận động viên sử dụng bột protein để tăng tốc quá trình phục hồi từ đau nhức cơ sau khi tập luyện. Nhiều nghiên cứu báo cáo rằng việc sử dụng các sản phẩm bổ sung protein sau khi tập thể dục có thể giúp phục hồi bằng cách giảm thiểu tổn thương cơ, tăng hiệu suất cơ và kích hoạt quá trình tổng hợp protein cơ.
Bột protein cũng có thể giúp bổ sung chất dinh dưỡng cho những người có nhu cầu protein cao hơn hoặc gặp khó khăn trong việc đáp ứng lượng protein từ chế độ ăn uống thông thường. Đây có thể là trường hợp của một số người ăn chay hoặc ăn chay trường. Một quả trứng, một nửa chén đậu nành, hoặc một nắm nhỏ hạt đều cung cấp khoảng 8 gam protein. Một miếng gà hoặc cá có kích thước bằng một bộ bài có khoảng 21 gam protein. Đối với nhiều người, việc đạt được lượng protein khuyến nghị thông qua chế độ ăn uống thông thường là khá dễ dàng.
Các loại bột protein phổ biến
Có nhiều loại bột protein khác nhau trên thị trường, dựa trên nguồn gốc và thành phần của chúng. Một số loại phổ biến nhất là:
Bột whey: Đây là loại bột protein phổ biến nhất, được chiết xuất từ sữa. Nó chứa tất cả các axit amin thiết yếu, trong đó có các axit amin phân nhánh (BCAA), là quan trọng cho việc tổng hợp protein cơ. Bột whey được hấp thu nhanh vào máu và có khả năng kích thích sự phát triển và phục hồi của cơ bắp. Tuy nhiên, bột whey có thể gây ra tiêu chảy, khó tiêu hoặc phản ứng dị ứng ở những người không dung nạp được lactose hoặc sữa.
Bột casein: Đây là loại bột protein khác được chiết xuất từ sữa. Nó cũng chứa tất cả các axit amin thiết yếu, nhưng được hấp thu chậm hơn so với bột whey. Do đó, bột casein có thể cung cấp một nguồn protein ổn định và dài lâu cho cơ bắp. Bột casein cũng có thể giúp giảm cảm giác đói và tăng lượng canxi trong xương. Tuy nhiên, bột casein cũng có thể gây ra các vấn đề tiêu hóa hoặc dị ứng tương tự như bột whey.
Bột protein đậu nành: Đây là loại bột protein thực vật phổ biến nhất, được chiết xuất từ đậu nành. Nó chứa tất cả các axit amin thiết yếu và có nhiều lợi ích cho sức khỏe, như giảm cholesterol, ngăn ngừa ung thư vú và tuyến tiền liệt, và làm chậm quá trình lão hóa da. Bột protein đậu nành cũng có thể tăng khả năng miễn dịch và giảm viêm. Tuy nhiên, bột protein đậu nành có thể gây ra một số tác dụng phụ ở một số người, như khó chịu vùng bụng, tiêu chảy, mệt mỏi hoặc mẩn ngứa da. Ngoài ra, một số người lo lắng rằng việc sử dụng quá nhiều bột protein đậu nành có thể ảnh hưởng đến hệ thống nội tiết tố do chứa isoflavone.
Bột protein đậu: Đây là loại bột protein thực vật khác, được chiết xuất từ các loại đậu khác nhau, như đậu xanh, đậu đỏ hoặc đậu lăng. Nó chứa hầu hết các axit amin thiết yếu và có nhiều lợi ích cho sức khỏe, như giúp kiểm soát đường huyết, hỗ trợ hệ tiêu hóa và tăng cường sức đề kháng. Bột protein đậu cũng có thể giúp giảm cân và tăng cơ do chứa nhiều chất xơ và protein. Tuy nhiên, bột protein đậu có thể gây ra khí chướng, đầy hơi hoặc tiêu chảy ở một số người.
Bột protein gạo: Đây là loại bột protein thực vật khác, được chiết xuất từ gạo lứt. Nó chứa hầu hết các axit amin thiết yếu và có nhiều lợi ích cho sức khỏe, như giúp giảm cholesterol, cải thiện chức năng gan và thận, và hỗ trợ hệ miễn dịch. Bột protein gạo cũng có thể giúp tăng cơ và giảm mỡ do chứa nhiều protein và ít carbohydrate. Tuy nhiên, bột protein gạo có thể chứa một số lượng nhỏ arsênic, một kim loại độc hại có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu sử dụng quá nhiều hoặc quá lâu.
Cách sử dụng bột protein
Bột protein có thể được sử dụng theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào mục đích và sở thích của mỗi người. Một số cách phổ biến nhất là:
Pha bột protein với nước, sữa hoặc nước trái cây để tạo ra một loại đồ uống dinh dưỡng. Bạn có thể tham khảo các công thức pha chế bột protein với các loại nước khác nhau tại đây hoặc đây.
Trộn bột protein với ngũ cốc, bánh quy, bánh xèo hoặc bánh muffin để tăng hàm lượng protein trong các món ăn. Bạn có thể xem các công thức làm bánh pancake hoặc waffle với bột protein tại đây.
Thêm bột protein vào sinh tố, súp, xốt hoặc kem để tăng hương vị và dinh dưỡng. Bạn có thể sáng tạo ra nhiều món ăn ngon miệng với bột protein, như sinh tố trái cây, súp khoai lang, xốt cà chua hay kem chuối.
Bột protein nên được sử dụng theo chỉ dẫn của nhà sản xuất hoặc bác sĩ. Một số yếu tố cần lưu ý khi sử dụng bột protein là:
Không nên sử dụng quá nhiều bột protein, vì điều này có thể gây ra các vấn đề tiêu hóa, gan hoặc thận. Ngoài ra, việc tiêu thụ quá nhiều protein có thể làm giảm hấp thu các chất dinh dưỡng khác, như canxi hoặc magiê. Theo khuyến nghị của các chuyên gia dinh dưỡng, bạn không nên tiêu thụ quá 2 gam protein cho mỗi kg cân nặng trong một ngày.
Không nên dựa vào bột protein làm nguồn dinh dưỡng duy nhất, vì điều này có thể làm mất cân bằng chế độ ăn uống. Bột protein chỉ nên được sử dụng như một phần của một chế độ ăn uống đa dạng và cân bằng, bao gồm cả các loại thực phẩm giàu protein tự nhiên.
Không nên sử dụng bột protein đã hết hạn hoặc có mùi, màu hoặc vị lạ. Điều này có thể là dấu hiệu của việc ôi thiu hoặc nhiễm khuẩn, có thể gây ra nguy hiểm cho sức khỏe. Bạn nên kiểm tra kỹ ngày sản xuất và hạn sử dụng của bột protein trước khi mua và sử dụng. Bạn cũng nên lưu trữ bột protein ở nơi khô ráo và thoáng mát để tránh ẩm mốc hay ôi thiu.
